woensdag 31 december 2014

Een beestachtig goed Nieuwjaar gewenst

Zo maar enkele fantastische foto's en korte verhaaltjes om het nieuwe jaar mee te beginnen.

Foto's zeggen soms meer dan woorden.

De foto links van een intieme ontmoeting tussen - zo te zien - twee oude bevriende olifanten is van ©Seyms Brugger. Hij is hiermee de winnende finalist geworden van van de World Elephant Day Photo Competition 2014.


De magistrale foto hieronder van ©Pieter Jacobus Ras is door het Africa Geografic Facebook publiek gekozen als beste foto van de World Elephant Day Photo Competition.


Niemand weet precies hoeveel olifanten er nog in het wild leven. De schattingen lopen uiteen van 410.000 tot 700.000 exemplaren, terwijl er aan het begin van de 19e eeuw nog zo'n 17.000.000 dieren zouden zijn geweest.
The Great Elephant Census is een grootscheepse professionele operatie, die met 18 propellorvliegtuigjes en 46 wetenschappers de huidige olifantenpopulatie in Afrika in kaart wil brengen. De foto is van ©Mark Muller.


Scott Ramsay is te vergelijken met de hoofdpersoon uit 'Nachttrein naar Lissabon', maar dan anders. Hij geeft zijn lucratieve loopbaan bij de kantoren in Johannesburg, Kaapstad en Londen op en zet daarmee zijn carrière op het spel om een jaar lang door de nationale parken en wildreservaten van het zuiden van Afrika te trekken.
Was misschien wel een van zijn goede voornemens voor een nieuw jaar? Wie zal het zeggen?
De foto is genomen in Ai-Ais National Park, Namibië.


In het noordwesten van Namibië woont de Himba stam.
Een zeer kleurrijke bevolkingsgroep met veel traditionele gewoonten en gebruiken. Als nomaden leven zij voornamelijk van veeteelt. Poseren voor de camera van toeristen is sinds enkele jaren een nieuwe bron van inkomsten voor hen geworden. De foto is genomen door ©Alegra Ally.


Een pangoline is een geschubt diertje van zo'n 30 to 100 cm groot. Het komt voor in het westelijk deel van Afrika en is daar tamelijk zeldzaam. Bij gevaar rollen zij zich op, zoals egels dat doen, om zich te beschermen. Met zijn staalharde schubben is het opgerold een gepantserde bal en wordt het zelfs voor leeuwen een ongrijpbaar schepseltje.

Bij de Herero stam in Namibië gelooft men dat de pangoline over transformatieve krachten beschikt. Het verhaal gaat, dat wanneer iemand een pangoline aantreft in de bush hij dit diertje onmiddellijk naar het stamhoofd moet brengen, die het dan levend in het vuur gooit om te roosteren. Het vlees eten van een pangoline brengt namelijk geluk; men wordt er een ander mens van?!


Ranger Maria Diekmann ( foto van ©Chistian Boix ) heeft een bijzondere band met pangoline Roxie. Het diertje werd in een doos te koop aangeboden op de zwarte markt, maar een lokale winkeleigenaar had medelijden met het beestje en bracht het naar REST, een opvangcentrum voor zeldzame en bedreigde diersoorten, waar Maria de oprichter en directeur van is. Zij ontfermde zich over de pangoline en noemde het Roxy. Het was de bedoeling dat Roxy terug de natuur in ging. Voordat zij vrijgelaten werd schonk Roxy het leven aan een zoon, die Katiti werd genoemd en dat 'kleintje' betekent. Met behulp van Lisa Haywood van Tikky Haywood Trust wist Maria Katiti in leven te houden. Katiki is nu met haar GPS-unit een boodschapper tussen de wereld van de pangolines en de rangers van REST. Met haar GPS-kraagband om is zij terug in de wildernis, maar om de 5 of 6 dagen komt ze terug op haar oude nest bij REST. Waarschijnlijk om een beetje op verhaal te komen. De rangers van REST doen er met de gegevens, die Katiti steeds meebrengt, hun voordeel mee. Zo leren zij meer en meer over het onbekende en verborgen leven van de pangolines.

Ondertussen is Katiti erg populair geworden als boodschapper. De lokale Herero bevolking is er nu gek op om met Katiki op de foto te gaan. Katiti is een geluksbrenger. Stamhoofden, die met Katiti op de foto staan, zeggen nu dat foto's van Katiki geluk brengen aan de dorpsgemeenschap omdat foto's langer blijven dan de smaak van het vlees. Ze vertellen erbij dat pangolines in de bush horen en niet op het vuur. Zo is Katiti een boodschapper van geluk voor de plaatselijke bevolking en van kennis voor de rangers van REST.

Tot zover dan de foto's en de verhalen om 2015 positief mee te beginnen.
Op 2 januari stappen Marjo, Liesbeth en Bertie in het vliegtuig naar Zuid Afrika om - surprise surprise - linea recta naar Kruger te verkassen. Deze keer blijven Marjo en Liesbeth voor maar liefst 6 weken.
Dat zal ongetwijfeld weer enkele boeiende en wat meer persoonlijkere blogafleveringen opleveren.



zaterdag 20 december 2014

Drie olijke olifantjes tuimelen de feestdagen door

Drie dollende olifantjes in Dublin-Zoo en ze zijn nog familie ook. Ze hebben namelijk alle drie dezelfde vader, de bul Oepali, die oorspronkelijk uit Zurich komt. Hij zag daar het daglicht voor het eerst op 14 november 1994. Oepali blijkt een potente vent te zijn en een aanwinst voor de Ierse dierentuin.De moeders van de 3 dollende kleuters zijn respectievelijk Bernadine, geboren in Blijdorp Rotterdam op 16 juni 1984, haar oudste dochter Jasmine, die ook in Blijdorp ter wereld kwam op 25 november 1990, en haar kleindochter, Anak, eveneens geboren in de Rotterdamse dierentuin Blijdorp en wel op 26 juli 2003.

Het is dus een zeer hecht gezinnetje, mag je wel zeggen.

Misschien is het omdat de 2 jochies en het meisje zoveel gemeenschappelijke genen hebben meegekregen dat ze het zo goed met elkaar kunnen vinden. In ieder geval leven ze en spelen ze vredig samen.



In vrede samen leven en samen spelen: een mooie kerstgedachte toch?
Iedereen dankend voor de goede wensen, maak ik nu ook graag gebruik van de gelegenheid om alle trouwe bloglezers een sfeervolle en vredige kerst toe te wensen en een gezond en voorspoedig nieuw jaar vol van zinvolle ervaringen.


vrijdag 12 december 2014

Olifantje met leeuwenmoed

Een jong olifantje is op de een of andere manier van de kudde verwijderd geraakt. Het is verdwaald of houdt het, al puberend, even voor gezien bij zijn moeder en zijn al te betweterige tantes in Norman Carr Safaris Chinzombo Camp. Dan komt het onverwacht in een penibele situatie en moet het - op leven en dood - opnemen tegen een groep van maar liefst 14 hongerige leeuwinnen, die in het dier een malse prooi zien. Eén tegen veertien is geen gelijke strijd, toch weet de puber zich te handhaven en - belangrijker - aan zijn belagers te ontkomen.

Het bizarre voorval gebeurde in een wildpark in Zambia en werd toevallig gefilmd door een journalist uit New York. Voor de gids was het een unieke gebeurtenis, hij was al 30 jaar aan het werk in het park en had nog nooit zoiets gezien.

Wanneer het over 'overleven' en 'vitaliteit' gaat, blijken dieren over fenomenale strategieën te beschikken, zeker wanneer zij in levensgevaar zijn. In ieder geval staat dit kleintje zijn mannetje. Vechten, vluchten en schijndood liggen zijn de drie basis strategieën in de dierenwereld om het er in benarde situaties levend vanaf te brengen. Mensen zouden deze primitieve en instinctieve reacties, althans in aanleg, ook nog bezitten. Het zijn evolutionair ontwikkelde basishoudingen die er voor zorgen dat soorten overleven. Het verschil met dieren is, dat mensen complexer zijn omdat mensen stressvolle, levensbedreigende situaties op kunnen slaan en onthouden, ook wanneer ze niet meer relevant zijn. Mensen beschikken naast hun primitieve reflexen ook over een ongebreidelde fantasie en een onbegrensd voorstellingsvermogen, waarmee angsten gecultiveerd kunnen worden. Dit laatste zou, volgens evolutiepsychologen, theoretisch gezien de aanleg voor onredelijke angsten bij mensen verklaren.

Dieren kennen geen 'gecultiveerde' angst. Wel kennen zij, instinctief of aangeleerd, de vrees voor gevaar. Evolutionair is die vrees voor gevaarlijke situaties een succesvolle aanpassing, want eenmaal bekend met gevaar kunnen zij daarop succesvol reageren. Hun reacties zijn dan vechten, wanneer ze de situatie aankunnen, vluchten wanneer het gevaar te groot is en zich schijndood houden of camoufleren wanneer ze geen ander verdedigingsmechanisme hebben. Mensen schijnen vanwege culturele aanpassingen en hun psychische complexiteit moeilijker terug te kunnen vallen op primitieve verdedigingsmechanismen. Dit zou dan, omdat gevaren niet juist ingeschat kunnen worden of dreigingen niet goed gerelativeerd worden, tot onaangepaste angsten bij mensen leiden.

In het volgende filmpje, dat Femke Roos stuurde, rekent het dappere olifantje, met een uitgebalanceerde mix van aanvallen en vluchten, effectief af met zijn belagers. En wat typisch is voor de dierenwereld, althans in het wild, zij zijn het voorval vlug 'vergeten'; zij lijken er, anders dan mensen, geen last meer van te hebben wanneer de onfortuinlijke en levensbedreigende situatie voorbij is. Zo heeft 'vergeten', evolutionair gezien vanuit het perspectief van 'overleven', ook zijn voordelen en draagt het bij tot moed.
Het olifantje blijkt de klassieke, filosofische definitie van moed aan de dag te leggen. Volgens Aristoteles is 'moed' namelijk het tegenovergestelde van angst en de juiste balans tussen 'overmoed' - aanvallen - en 'lafheid' - weglopen -.



Het olifantje is inmiddels weer herenigd met zijn kudde.


maandag 8 december 2014

Cultureel Sri Lanka

Na de natuurlijke en wat primitievere omgeving in het zuiden van Sri Lanka en de avonturen in het natuurpark Uda Walawe kom ik terug in het drukke stadsleven van Colombo.
Jayantha en zijn vrouw Christine introduceren mij allervriendelijkst in de CSC, de Colombo Swimming Club. Dat is een erg comfortabele accommodatie aan de Galle Road, een koloniale erfenis uit de jaren -30 toen Sri Lanka nog Ceylon heette. Voornamelijk Engelsen zochten in die tijd een plaats waar ze 'in den vreemde' samen konden komen om hun Engelse traditionele sociale leven een tweede thuis te geven. CSC was ( en is ) zo'n plaats. Het hotel ligt fraai aan zee en tegelijk vlak bij het drukke stadscentrum.


Over de spoorlijn, die Colombo met Galle verbindt, toetert met grote regelmaat een op kolen gestookte trein voorbij.



Het is de bedoeling om de laatste week in Sri Lanka 'cultureel' door te brengen. De oude hoofdstad van de koningen van Kandy ligt 116 km ten noorden van Colombo. Als ik van te voren de reisgidsen had gelezen, was me aardig wat rugpijn bespaard gebleven. Je moet NOOIT als stijve Hollander zulke afstanden per tuk-tuk afleggen, je bent er namelijk te groot voor. Het was mooi weer en je hebt tijd zat op vakantie dus, dacht ik; waarom niet? Zes uur zat ik opgevouwen op het achterbankje. Het aardige was wel, dat de bestuurder bij bijna ieder stalletje stopte waar inlandse vruchten aan de man worden gebracht. Ongekende kokosvruchten, andere exotische fruitsoorten met onuitsprekelijke namen en heerlijk verse cashewnoten stapelden zich op. Het was juist ananasseizoen en die smaken hier langs de weg aanmerkelijk beter dan uit een Hollandse supermarkt.

Het Pinnawala Olifanten Weeshuis is de eerste serieuze stop onderweg. Het weeshuis is op advies van de overheid gesticht in 1975 om verweesde olifanten te verzorgen en te beschermen. Mede vanwege de versnippering van hun leefgebied dolen heel wat eenzame dikhuiden in en rond de wouden van Sri Lanka. Momenteel heeft Pinnawala de grootste kudde in gevangenschap levende olifanten ter wereld. Dagelijks wordt de hele kudde naar de aangrenzende rivier begeleid om te drinken en baden. Dat is een enorme toeristische attractie. In 2011 telde het weeshuis 88 olifanten waarvan 37 bullen en 51 koeien van 3 generaties.
Het boeddhisme is traditioneel respectvol voor de natuur.

De Culturele Driehoek van Sri Lanka is een op zijn kop staande driehoek met Kandy, als hoofdstad van het laatste onafhankelijk koninkrijk van het land, in het zuiden. Kandy ligt hoog in de bergen en heeft door haar strategische ligging meer dan twee eeuwen de Portugese, Hollandse en Engelse kolonisten kunnen weerstaan. Uiteindelijk is het gevallen voor de Europese overmacht, maar zij heeft haar rijke boeddhistische cultuur weten te bewaren. Jaarlijks vindt hier het Festival van de Tand van Boeddha plaats.

Onderweg van Kandy naar Dambulla en Sigiriya passeren we Matale. Matale staat bekend vanwege haar bijzonder kleurrijke hindoeïstische tempel. Het hindoeïsme kent honderden goden en godinnen, die verschijnen in heel veel verschillende gedaanten, waarbij olifanten en koeien heel populair zijn. De tempel is daar binnenin en van buiten uitbundig mee versierd. Die bonte kleurrijke verzameling van goden levert een heel aantrekkelijk schouwspel op.
Sri Lanka heeft een multiculturele samenleving. Naast het overwegend voorkomende boeddhisme kent het land van oudsher ook het uit India afkomstige hindoeïsme en verder komt ook islam en christendom voor.


Maar de oudste papieren heeft hier het boeddhisme.
De rotstempel van Dambulla - sommige afbeeldingen dateren van de eerste eeuw vóór de christelijke jaartelling - imponeert met een enorm aantal gebeeldhouwde bodhisattva's, goden en godinnen en meer dan levensgrote sculpturen van de liggende Boeddha. Bijzonder is dat die duizenden jaren oude tempelplek tot op de dag van vandaag nog bezocht wordt door talrijke pelgrims. Van over de hele wereld komen dagelijks vrome pelgrims naar Dambulla.


De natuur is prachtig in het hart van Sri Lanka, hoogvlakten waar de befaamde Ceylonthee verbouwd wordt, afgewisseld met laagvlakten en uitgestrekte meren, daar tussen door wouden en bossen, waarin kleine dorpjes liggen.

In het geografische middelpunt van het eiland ligt een antieke pagode met een boeddha-tempeltje en een oude bodhiboom of banyan tree, een loot van de bodhiboom uit Bodhgaya. Dit is een snelgroeiende boom met luchtwortels, die wel 30 meter hoog kan worden. De opvallend gevormde bladeren hebben een "druppelspits", waarvan men aanneemt dat die zorgen voor de snelle afvoer van regenwater.
De bodhiboom is inheems in India en Sri Lanka. In het boeddhisme is de bodhiboom een heilige boom, omdat Gautama Boeddha, de stichter van het boeddhisme, onder de bodhiboom uit Bodhgaya, gelegen in de Indiase staat Bihar, zijn verlichting ( bodhi = verlichting ) bereikte.

In Kandy ontmoet ik Lakshman Hewa, taxichauffeur van Lucky Tours. Wijs geworden van de tuk-tuk ervaring toer ik met hem in zijn comfortabele wagen naar bezienswaardigheden, Ayurvedische kruidentuinen, fantastische logeeradressen en bovendien maakt hij me veel duidelijk over zijn cultuur.

Onderweg is het genieten geblazen van het landschap en de overweldigende natuur. We passeren een klassieke bruiloft, die naar oude gewoonte volgens lokale gebruiken in een daarvoor bestemd tempeltje gevierd wordt. Hierbij wordt het heilige huisje versierd met slingers die in de omgeving groeien. Familie, vrienden, buren en bekenden worden gastvrij uitgenodigd en getrakteerd op copieuze maaltijden, die opgediend worden onder muzikale begeleiding van een orkestje met traditionele trommelaars.
Lakshman rijdt me vervolgens naar Heritance Kandalama, een verbluffend in rotsen gehouwen resort aan Amaya Lake.

Een wereldplek waar tijdens de lunch op het terras alle reisstress onmiddellijk omslaat in een zalige verrukking.