zaterdag 31 augustus 2013

Verenigde Arabische Emiraten

De Arabische luipaard, Panthera pardus nimr, is de kleinste ondersoort van de luipaard, zij weegt slechts 30 kilogram en komt op het Arabisch schiereiland voor, Saoedi-Arabië, Oman, Verenigde Arabische Emiraten en Jemen.

Tot eind jaren 60 kwam deze soort veelvuldig voor op het hele Arabisch schiereiland. Er is een heel kleine populatie in de Negev in Israël die in de jaren 70 tot twintig exemplaren slonk. De grootste groep leeft in het Dhofargebergte, in het zuiden van Oman.
In 1994 kwam de soort op de Rode Lijst van de IUCN als bedreigd, twee jaar als ernstig bedreigd (kritiek).


Vanaf Sri Lanka zijn Marjo en Liesbeth door naar Dubai gevlogen.
Dubai is een stad in de Verenigde Arabische Emiraten en de hoofdstad van het gelijknamige emiraat.
Daar werden zij op gehaald door een chauffeur, die Paul - heel luxe - had laten voorrijden.

In Sharjah gingen we op bezoek bij Paul, een oud collega uit de Beekse Bergen bij Hilvarenbeek, die hier hoofdcurator van het breeding centre is geworden. We werden erg gastvrij onthaald.
Paul bleek een programma voor de hele week voor ons in petto te hebben.
Het breeding centre huisvest allerlei bijzondere dieren, waaronder de Arabische luipaard.
In 2006 werd de totale populatie hiervan, wereldwijd, nog geschat op hoogstens 250 volwassen dieren. Dit aantal nam daarna alleen maar af. Ze komen versnipperd in deelpopulaties voor, verspreid over de landen Jemen, Oman en Israël. Arabische luipaarden zijn waarschijnlijk uitgestorven in Saoedi-Arabië, Jordanië, Egypte en de Verenigde Arabische Emiraten. In geen enkel gebied leeft een populatie die groter is dan 50 dieren.



Naast katachtigen blijken ook verschillende soorten roofvogels populair te zijn. Vooral valken.
Het centre ligt in de woestijn ( beetje warm, 42 graden! ) waar traditioneel van oudsher valken getraind worden voor de jacht. Het is een erg populaire sport onder de ( rijke ) Arabieren. De vaardigheid om met deze dieren te kunnen jagen wordt van vader op zoon doorgegeven.
Zo'n 100 kilometer verder op, worden in de Zoo van Dubai ruim 50 valkenparen gehouden. Er is daar voor deze sport een apart valken-fokprogramma opgezet met prachtige vogels, waarvoor per maand maar liefst 15.000 kwartels - als voer - worden gekweekt.


Oryxen of spiesbokken zijn woestijnbewonende antilopen uit Afrika en Arabië. Ze behoren tot de onderfamilie der paardantilopen.
Oryxen zijn te herkennen aan de lange, dunne rechte hoorns, vrij korte manen, een bult op de schouder en grote hoeven. De dunne vacht is wit van kleur met zwarte, grijze en/of bruine markeringen. Zowel de mannetjes als de vrouwtjes dragen hoorns, die 38 tot 127 centimeter lang kunnen zijn. De dieren zijn goed aangepast aan het woestijnleven. Ze kunnen langere tijd zonder water en hoge stijgingen in de lichaamstemperatuur aan.

De Arabische oryx wordt ernstig bedreigd en is in het wild zo goed als uitgestorven. Dankzij een breed opgezet beschermingsprogramma groeit momenteel de populatie weer behoorlijk.

De overlevering wil, dat de oryx waarschijnlijk aan de oorsprong van het geloof in de legendarische eenhoorn ligt. Wanneer een oryx van de zijkant gezien wordt, lijkt het alsof het dier slechts één hoorn heeft. Dit en het paardachtige uiterlijk van de dieren zijn misschien de oorsprong van de mythe.

De andere dag stond een bezoek aan de dierentuin van Dubai met Paul op het programma. Dubai Zoo, gelegen in de stadswijk Jumeirah, is vooral een populaire familie atractie.
In weliswaar kleine faciliteiten huizen veel verschillende en bijzondere inheems Arabische diersoorten, zoals de Arabische wolf, die niet meer in het wild voorkomt, Gordon's Wildcat en de enige in gevangenschap broedende kolonie Socotra aalscholvers ter wereld.

De dierentuin van Dubai maakt met haar kleine verblijven en heel veel hekwerk, naar Europese maatstaven, een wat ouderwetse indruk.


Om een belofte aan een collega in te lossen moest er foto van de gorilla gemaakt worden. Die poseert er hier gewillig voor.

Het was wennen aan de warmte in de tuin, de temperaturen liepen verder in de middag op tot 44 graden.
Handdoekje in de nek en af en toe maar deppen.


Het volgende filmpje geeft een aardige indruk van de dierentuin.




Daarna hebben we midden in Dubai een privé collectie ( dierentuin ) van een neef van de sjeik bezocht. Dit verblijf is niet publiek toegankelijk, maar onze gastheer Paul kent de manager en dat opent deuren..... 
Foto's mogen hier niet gemaakt worden.


We rijden de poort door van een ommuurd terrein - 28 hectaren groot - en zien tientallen loslopende kraanvogels in zes verschillende soorten, ook met jongen, impala's, springbokken, Arabische en Indische antilopen en een groep giraffen, die over een groot buitenverblijf beschikken.

Grote zwermen koereigers en heel zeldzame girafgazellen trekken onze aandacht.
En...een jachtluipaardenfokkerij! Die jachtluipaarden, of cheetah's, worden, zoals bekend is uit faraonische tijden van het antieke Egypte, ingezet om in de woestijn mee te jagen. Hier is het waarschijnlijk een tijdverdrijf en particuliere hobby van de sheik en zijn neefje.
Ze hebben er in ieder geval de ruimte voor...
Het terrein, waar ook nog enkele flinke families met stokstaartjes huizen, blijkt de tuin van de sheik met een gigantisch gazon, dat ondanks de verzengende hitte, zo groen is als een malse wei in een Hollandse polder.
Het nodige personeel, een indrukwekkend wagenpark en een enorme volière met exotische vogels, die door spiegelruiten te bekijken zijn, maken het plaatje compleet.
Met links en rechts wat welvoorziene oliebronnen loopt hier natuurlijk alles 'gesmeerd'.
Tot slot nog een in oosterse stijl gethematiseerde winkelmall bezocht, imponerend groot en glanzend, zonder één enkele westerse toerist - behalve wij dan....


Het volgende punt, dat Paul voor ons op het programma had staan was woestijn, compleet met dromedaris fokkerijen, hoge rotsgebergten, hobbelige keienwegen door droog liggende rivierbeddingen, op zijn Arabisch wadies genoemd, en héél, héél veel, héél heet zand.
We bezochten een vogelpark in aanbouw, dat onder supervisie van Paul over zes weken open zal gaan met vliegshows.


Via Oman zijn we op weg naar Fujairah gegaan.

Fujairah (Arabisch: الفجيرة) is één van de zeven emiraten, waaruit de Verenigde Arabische Emiraten bestaan. De hoofdstad heet ook Fujairah. Het staatje heeft geen olie en moet zijn inkomsten dus van rijkere emiraten krijgen, daarnaast zijn visserij, veeteelt en landbouw de belangrijkste bronnen van inkomsten. Het emiraat krijgt meer regen dan de rest van de Verenigde Arabische Emiraten waardoor teelt van fruit en groente mogelijk is.

Op het strand hebben we naar vissers gekeken, die - heel speciaal - met netten vastgeknoopt aan twee auto's vis binnen halen.
Terug in Sharjah een dierenmarkt, vismarkt, groenten-fruit-kruiden- en dadelmarkt bezocht en daarna een frisse duik in het zwembad genomen en ons zweet met het woestijnzand weggespoeld.

woensdag 28 augustus 2013

Kandy Esala Perahera

Kandy was in vroegere tijden door haar hoge ligging in een bergachtige omgeving een lastig te belegeren stad.
Om die reden werd zij door de Sinhalese koningen van 1592 tot 1815 als hoofdstad gekozen.
Tijdens de koloniale overheersing, eerst door de Portugezen en later door de Hollanders, bleef Kandy de hoofdstad van het laatste onafhankelijke Sinhalese koninkrijk op Sri Lanka.
In 1815 maakten de Engelsen een eind aan de monarchie door de koning, Sri Wikrama Rajasingha, af te zetten en alle kroonpretendenten hun aanspraak op de kroon te ontnemen.


Tot op heden zijn er nog talrijke sporen van die Portugese, Hollandse en Britse overheersing op het eiland te vinden, maar dat neemt niet weg, dat de tradionele cultuur nog volop leeft.
UNESCO, de organisatie, die vrede, duurzame ontwikkelingen en interculturele dialoog door onderwijs, wetenschap, cultuur en communicatie bevordert, heeft die eigenheid van Sri Lanka gezien en gewaardeerd door onder meer Kandy op de werelderfgoedkaart te zetten, samen met Anuradhapura, Polonnaruwa, Sigiriya, Dambulla, Galle en Sinharaja.

Kandy, een Heilige Stad voor Boeddhisten.

De Sri Dalada Maligawa Tempel, Tempel van de Heilige Tand, binnen in het koninklijke paleizen complex in Kandy, bewaart het enig overgebleven reliek van Bhoeddha, een tand. Deze tand wordt jaarlijks, afhankelijk van de maanstand, in juli of augustus, als object van verering, in een gouden schrijn op de rug van een koninklijk aangeklede olifant de stad rondgedragen. Opdat zijn poten de grond niet raken, wordt vóór het dier een witte loper uitgerold.
Deze ceremonie gaat gepaard met een schitterend vertoon van middeleeuwse praal. In een indrukwekkende processie ( perahera ) trekt een adembenemende stoet van tientallen olifanten, trommelaars, vuurdansers en een uitzinnige menigte vóór de koninklijke olifant uit door de straten van Kandy.
Dit 10 dagen durende festival zou terug gaan op de 3e eeuw voor Christus.

De reis van Marjo en Liesbeth naar Sri Lanka, was juist nu in agustus gepland om dit festival bij te kunnen wonen.
Je hun meekijken met de parade van 2009 of klikken op het volgende kortere filmpje van 2012.



De volgende linken naar natuur-wild-parken zijn andere World Heritage lokaties op Sri Lanka.
Horton Plains (World's End), Kumana National Park, Yala - National Park, Bundala National Park, Wilpattu National Park, Minneriya, Sinharaja Rain Forest en Udawalawe National Park

Sri Lankese luipaard.

Deze ondersoort is alleen te vinden op Sri Lanka. Daar leven de panters in verschillende omgevingen. Zo zijn ze te vinden in groenblijvende droge bossen, dicht begroeide jungles en hooggelegen bossen - overigens ook in Nederland in Burgers Rimba, onderdeel van Burgers Zoo en in Dierenpark Emmen.

Kortom Sri Lanka biedt een keur aan wildife- en natuurprojecten. Voor elk wat wils.
Speciaal voor liefhebbers van luipaarden, olifanten en schildpadden in het wild, maar ook aantrekkelijk voor vogelliefhebbers en zelfs voor dolfijnen- of walvisfans.

zaterdag 24 augustus 2013

Olifantenzorg op Sri Lanka

Wat de koe betekent voor het Nederlands landschap is de Indische of Aziatische olifant voor Sri Lanka. Met dien verstande, dat de olifant daar ook nog wel in het wild leeft.
Olifanten in India en Sri Lanka worden - in tegenstelling tot in Afrika - gedomesticeerd tot huisdieren. Getemd en getraind voor het zware werk in de bosbouw en als lastdier ingezet voor transport in onbegaanbare streken. En waar ze voorheen gebruikt werden als 'onoverwinnelijke tanks' in oorlogstijden, zijn ze nu populair op ecovriendelijke safari's en een serieuze bron van inkomsten in de toeristenbranche.

De stichting Marjo Hoedemaker Elephant Foundation zet zich in voor de olifanten op het eiland Sri Lanka, in het gebied rondom het wildreservaat Uda Walawe. Dit gebeurt onder andere door te investeren in de locale bevolking en goodwill te kweken voor de olifanten populatie. De afgelopen jaren zijn al heel wat activiteiten en projecten gerealiseerd.

* De Projectbus

De locale projectmedewerkers zijn de trotse eigenaar geworden van een prachtig nieuw busje! Deze nieuwe bus was broodnodig voor de uitvoering van de School Awareness Programmes.
Met de projectbus bezoeken de projectmedewerkers scholen in gebieden waar zogeheten human-elephant-conflicts plaatsvinden. In de afgelopen 2 jaar zijn al meer dan 300 scholen bezocht. Het doel hiervan is kinderen te vertellen over olifanten en hun leefgewoonten en om ze bewust te maken van het belang van natuurbehoud en een goede relatie tussen mens en dier. Het combineert de leuzen ‘een beter milieu begint bij jezelf’ en ‘kinderen hebben de toekomst’!

* Een brug voor ‘Thalikemayaya’

In januari 2005 is een brug aangelegd voor de Thalikemayaya dorpsgemeenschap. Een project waar het hele dorp plezier aan beleeft, zowel in sociaal als in economisch opzicht. Vóór de komst van deze brug konden de kinderen tijdens het regenseizoen niet naar hun scholen gaan. Ook konden de bewoners tijdens het regenseizoen niet naar de markten aan de overkant om hun spullen te verkopen. Zelfs een doktersbezoek was tijdens dit regenseizoen niet mogelijk als je aan de ‘verkeerde kant’ van de rivier woonde!


* Het community center

Er wachtte Marjo en Liesbeth een warm welkom met bloemen en een toespraak in het gemeenschapshuis.
Eind 2006 is de fundering gelegd voor een nieuw dorpshuis. Het dorpshuis gaat onder meer dienst doen als trouwlocatie en als leslocatie voor cursussen en trainingen om inkomens-genererende activiteiten te ontplooien, zowel binnen als buiten de dorpsgemeenschap. Het enthousiasme en de dankbaarheid van de inwoners van het dorp is enorm. De mensen, gewend als ze waren aan hun plek met houten palen en plastic muren, vroegen zich bij het zien van de bouwtekeningen hardop af of het niet te groot zou worden.

* Electrische afrastering

Op 8 augustus 2011 werd in aanwezigheid van Marjo en zijn vrouw Liesbeth een plaquette onthuld vanwege de aanleg van een elektrische afrastering. Plaatselijke boeren ondervinden veel schade aan hun gewassen door loslopende olifanten. Het is geen uitzondering dat de boeren hun belagers afschieten. De omheining is aangelegd om deze human-elephant-conflicts te verminderen.
Samen met de schoolbus, die ingezet wordt om op scholen bij kinderen het bewustzijn aan te wakkeren om op goede voet te staan met olifanten en andere 'wildlife'-dieren uit hun eigen omgeving, is de afrastering een efficiënte oplossing voor de conflicten tussen de boeren en de olifanten.

Ook de Born Free Organisation houdt zich bezig met een electrische omheining.
Deze organisatie werkt sinds 2008 met woongemeenschappen in Rathambalagama, een gebied meer naar het zuiden van Sri Lanka, grenzend aan het Uda Walawa National Park.
Zoals alle wildlife waar ook ter wereld, laten ook de olifanten zich hier niet ophouden door een bordje met 'verboden voor slurfdieren'. Ze banjeren - dol als ze zijn op rijst, bananen en kokosnoten - ongehinderd rustig rond waar boeren hun gewassen telen. De Born Free-organisatie geeft de plaatselijke boeren onder meer voorlichting over het kweken van 'olifant-proof' gewassen. Dit is behoorlijk succesvol in de omgeving van Rathambalagama.
Ook draagt Born Free substantieel bij aan de elektriciteitskosten van de schrikdraad omheining.

Er wordt in Sri Lanka creatief gesleuteld aan de voortdurende human-elephant-conflicts.

Om de wel erg hoge elektriciteitsrekening van de afrastering het hoofd te bieden is er binnen Project Fence 2011 een eco-vriendelijk en economisch meer verantwoord plan van palmboom-hagen ontwikkeld.
De huidige afrastering, zo'n 1.400 kilometer, loopt door het gebied dat het meest te lijden heeft van de olifanten.
Die bescherming, die maar voor 5 jaar gegarandeerd wordt, kost voor de aanleg Rs 500,000 per kilometer en circa Rs 25,000 jaarlijks aan onderhoud.
Een palmboom-haag, daarentegen, staat 100 jaar garant voor de bescherming tegen olifanten, kost slechts Rs 72,000 per kilometer en is de eerste 3 jaar onderhoudsvrij.
De aanplant van de bomen, met een tussenruimte van 1,5 meter in 4 rijen dik - zigzag geplaatst - met een 2,5 meter ruimte tussen de rijen, voorziet tevens in een oplossing voor het voedseltekort van olifanten. Palmbomen zijn een belangrijke voedselbron voor olifanten.
Bovendien is een palmbomen haag veiliger en minder risico vol voor de dieren.
De bomen gaan binnenkort geplaatst worden bij de bestaande elektrische afrastering, want het duurt nog wel een aantal jaren voordat zij tot volle wasdom gekomen zijn en effectief afdoende bescherming kunnen bieden.


Op weg naar Kandy bezochten Marjo en Liesbeth het Pinnawela olfantenweeshuis.



Het Pinnawela olifanten weeshuis ligt in Rambukkana, ten noodwesten van de stad Kegalla, halverwege tussen de huidige hoodstad Colombo en de antieke koninklijke residentie Kandy in de heuvels van centraal Sri Lanka.
Het is opgericht in 1975 door het Wildlife departement van Sri Lanka op een 24 hectaren groot kokosnotenland aan de Maha Oya rivier. Het weeshuis huisvest de grootste kudde olifanten in gevangenschap ter wereld.

Het weeshuis is oorspronkelijk opgezet om de talloze baby olifanten, die in de jungle zonder moeder gevonden werden, te verzorgen en te beschermen. In de meeste gevallen was de moeder gestorven of om het leven gebracht. Soms werd een baby nog levend in een put gevonden, soms werd de moeder dood in een put aangestroffen.
Aanvankelijk was het weeshuis verbonden aan het Wilpattu National Park, werd vervolgens verhuisd naar het toeristencomplex in Bentota, daarna naar de Dehiwala Zoo en ten slotte in 1975 van daar uit naar Pinnawela.
In de tijd was de hoop gevestigd op een kern van 5 baby olifantjes, die zowel plaatstelijke bezoekers als buitenlandse toeristen zouden moeten aantrekken, als bron van inkomsten, om in het onderhoud te kunnen voorzien.
Pinnawela is uitgegroeid tot een wereldwijd bekend weeshuis en heeft inmiddels haar bestaansrecht wel bewezen.

In 1978 is het Pinnawela Weeshuis organisatorisch overgedragen aan de National Zoological Gardens van het Department of Wildlife van Sri Lanka. In 1982 is een gevangenschap-fokprogramma voor het weeshuis gelanceerd.

Het verschil tussen het olifantenweeshuis in Pinnawala en het Ath Athuru Sevena Transit Home bij Uda Walawe is dat vanuit het Transit Home, wanneer de baby olifanten goed verzorgd en aangesterkt zijn, de dieren in het Uda Walewe Park worden vrijgelaten, waar zij in de vrije natuur bejaard en oud kunnen worden.

dinsdag 20 augustus 2013

Sri Lanka

Op vrijdag 9 augustus zijn Liesbeth en Marjo met het grootste passagiersvliegtuig ter wereld, een Airbus A380 van de Verenigde Arabische Emerates, naar Sri Lanka gevlogen.

We hebben satelliet-verbinding en de eerste berichten zijn binnen.

En...........verrassing!! op zondag werd de Dehiwala Zoo van Colombo aangedaan, een van de grootste dierentuinen van zuid oost Azië. Op één van de drukste dagen voor de dierentuin met maar liefst ruim 20.000 bezoekers! Nu kwamen die niet allemaal voor Marjo en Liesbeth, maar als 'blanken' was het stel wel een attractie en een populair foto-object.

Het was overigens een 'werkbezoek', althans dat werd het op maandag tijdens een vier uur durende vergadering met de directie. Het onderwerp: dieren verkrijgen via de EAZA, de Europese Dierentuinen Club.


In Colombo kijken namelijk vier vrouwelijke giraffen reikhalzend uit naar een knappe giraffeman uit Europa.

Daarna werd het een 'werkvakantie'.
Wildparken bezoeken, MHEF projecten bekijken en natuurlijk het jaarlijkse Kandy Perahera-festival bijwonen.

Naast het Park Uda Walawe ligt het Elephant Transit Home.

Hier worden momenteel ongeveer 40 verweesde of gewonde olifantjes gehouden in de leeftijd van enkele weken tot zes jaar oud.
Wanneer die zelfstandig een groepje gevomd hebben van ongeveer 6 tot 8 dieren, dan worden die los gelaten in het ernaast gelegen nationale park.
Sri Lanka heeft tradioneel een lange ervaring met natuurparken, volgens onbevestigde bronnen had het land in de 3e eeuw v. Chr. als eerste een natuurreservaat binnen haar grenzen ingesteld.
De herstelde en geresocialiseerde olifanten vinden in het natuurpark weer aansluiting bij een volwassen groep olifanten, die daar in vrijheid leven.
In de laatste tien jaar zijn er negentig olifanten op deze manier met succes terug gebracht in hun oorspronkelijke omgeving.

De bedoeling is nu om in een samenwerkingverband tussen het MHEF en een andere organisatie hier een olifanten ziekenhuis te laten bouwen. Daarover worden eerdaags besprekingen gehouden.

We hebben ook de 5 jaar 'oude' MHEF projecten gezien.
Het gemeenschapshuis ( links ) en de brug ( onder ) worden tot onze grote voldoening goed  onderhouden en verkeren nog steeds in een uitstekende staat.












Beide projecten zijn mede gefinancierd door de Mario Hoedemaker Elephant Foundation ( MHEF )en zijn gebouwd als ondersteuning voor de lokale bevolking met het doel om goodwill te kweken voor het Elephant Transit Home. Het zou immers een vertekend beeld geven wanneer er wel geld is voor dieren en geen middelen voor de noden en behoeften van de Sri Lankese gemeenschap ter plekke.

Aziatische olifanten zij kleiner dan hun Afrikaanse soortgenoten en zij hebben een bolle rug. De slagtanden zijn wat minder imposant en bij de vrouwjesolifanten, koeien, ontbreken die helemaal.
Grappig is, dat de vorm van olifantenoren enige overeenkomst vertonen met hun geografische territorium.
Aziatische olifantoren lijken op de grenzen van India en Afrikaanse olifantoren komen min of meer overeen met de omtrekken van het Afrikaanse continent. Een soort 'oor-merk' dus.
Anders dan in Afrika bestaat er in Azië een lange en gedegen traditie in het trainen van olifanten. De provincie Surin, in de noord-oostelijke Isaan regio van Thailand, wordt 'Het land van de olifant' genoemd.
In de plaats Khon Kaen groeien mahouts-in-opleiding van kinds af aan op met een jonge olifant. Zij houden de olifant, waarmee zij in training gaan, in huis. Zij gaan letterlijk met de dieren de nacht in en staan er meer op. De zorg voor olifanten op Sri Lanka staat in deze traditie.

Op de Uda Walawe Nationale Wildlife Park site van Wikipaedia is nog meer informatie over dit park te vinden.

zondag 18 augustus 2013

Zoo Kaunas, Litouwen

Van de drie Baltische staten is Litouwen het grootste en zuidelijkste en het enige overwegend rooms-katholieke land. De geschiedenis loopt ook pas relatief kort synchroon met die van de beide andere Baltische landen. Anders dan Letland en Estland was Litouwen ooit een machtig land, dat zelfs tot de Zwarte Zee reikte. De twintigste eeuw verliep grotendeels onder Russisch respectievelijk Sovjetbewind, waarvan het zich op 11 maart 1990 als eerste Baltische land definitief ontdeed.
Op 1 mei 2004 trad het land toe tot de Europese Unie. Toch is het land nog deels afhankelijk van Rusland, met name op het gebied van energie, al tracht het door vloeibaar gas uit Noorwegen te betrekken daar wat verandering in te brengen.

Een geografische bijzonderheid van Litouwen is dat het middelpunt van Europa binnen de Litouwse grenzen ligt.


In Kaunas ( na Vilnius, met 400.000 inwoners de tweede stad van Litouwen ) ligt de Dierentuin van Kaunus.
Tijdens de periode tussen de twee wereldoorlogen vervulde Kaunas de functie van hoofdstad, aangezien Vilnius toen tot Polen behoorde. Het is nu de hoofdstad van het district Kaunas. De stad neemt een belangrijke plaats in in de psyche van het Litouwse volk als echte "Litouwse" stad; meer dan 90% van de bevolking is nog Litouws.
In de nadagen van de Sovjet-Unie kwamen de inwoners geregeld in opstand tegen het regime.

In juli 2013 bezoekt Marjo als mentor van de Vereniging van Europese Dierentuinen de Zoo van Kaunas.

Hier volgt zijn verslag over dat bezoek.
'Een noodkreet in mijn mailbox kan soms tot hele bijzondere zaken leiden.
Vanuit de EAZA, Europese Dierentuin Gemeenschap, werd een oproep gestuurd naar de commissie technisch advies met de vraag om op heel korte termijn een bezoek te brengen aan de dierentuin van Kaunus in Litouwen .

Wat was het geval?
Tot vóór 20 jaar konden dierentuinen nog gewoon lid worden van de EAZA. Daarbij werden eigenlijk geen voorwaarden gesteld. Vanwege de enorme diversiteit van dierentuinen in de verschillende Europese landen, zijn er 3 jaar geleden afspraken gemaakt, om een soort APK-keurmerk te op te stellen om een kwalitatieve toegang tot de EAZA te waarborgen.
Op grond daarvan worden nu periodiek inspecties uitgevoerd in opdracht van het hoofdkantoor. Binnen 5 jaar worden alle tuinen bezocht door 2 professionele dierentuin medewerkers, die een rapport opstellen met de stand van zaken in de betreffende tuin. Mocht er iets niet in orde zijn, dan krijg die dierentuin een soort proeftijd om het geheel weer volgens de huidige regels in orde te maken. Afhankelijk van de omstandigheden binnen het land en in de dierentuin kan daar een termijn van 1, 2, 3 of zelfs 5 jaar voor staan.
Een land, als Litouwen, dat nog maar 20 jaar onder het Sovjetregime uit is, heeft immers ook andere prioriteiten dan een dierenpark op orde brengen.

Nu ik sinds mijn pensioenering wat meer tijd heb en ondertussen ook wat ervaring opgedaan met dit soort landen, kon ik gehoor geven aan deze noodkreet van het EAZA-hoofkantoor.

In Zoo Kaunas was de ontvangst bijzonder hartelijk, maar men begreep niet niet zo goed waarom zij een aantal jaren aspirant lid moesten zijn van de EAZA alvorens toegang te krijgen tot de club.
Na een gesprek en rondgang met de nieuwe, 36 jaar jonge directeur, werd wel duidelijk, dat er nog veel werk aan de winkel was.
Veel achterstallig onderhoud, kleine, vaak ouderwetse verblijven en teveel dieren in een te klein verblijf. Er was ook te weinig afleiding voor de dieren.

Dit laatste, officieel 'verrijking' genoemd is een een belangrijk onderdeel voor het verantwoord huisvesten van dieren. Daarnaast, van belang voor het meedoen aan internationale fokprogramma's, is het essentieel om de dierenadministratie in orde ite hebben. Daar ontbrak nog wel het een en ander aan.

Het beste leek mij een workshop te organiseren met de hele staf.
Ruim 20 medewerkers van alle afdelingen: dieren ,onderhoud, techniek, kantoor en educatie gaven acte de présence. Iedereen mocht zijn wensen en zorgen - positief of negatief - schriftelijk naar voren brengen.
Weliswaar sprak niet iedereen Engels, maar behulp met tolken konden alle vragen behandeld worden. Zo begreep men dat lidmaatschap van de EAZA enige aanpassingen zou vergen, het gaat immers om een behoorlijk hoge kwalitatieve standaard.

Praktische bezwaren - zoals: "We hebben geen geld voor 'verrijking'," - kwamen naar voren.
Soms liggen de oplossing zo voor de hand, dat ze over het hoofd gezien worden.
Litouwen bestaat voor 2/3 van Litouwen uit bos. De mooiste verrijking voor dieren!
Takken en bladeren zijn voor apen, giraffen, beren en papagaaien een geweldige verrijking.
In een wolvenverblijf is dat natuurlijke materiaal bruikbaar als schuilgelegenheid.
Al met al, de boodschap was: zoek het dicht bij huis en ontdek wat je in huis hebt.
Een handzaag was wel voorradig, dus daar kon men wat mee.
Ten slotte hoop ik van harte de tuin voor de EAZA te behouden. Er is al zoveel enthousiasme in huis.'

Hierbij nog een bemoedigende beoordeling op de site van reizigersorganisatie, Zoover, door een Nederlandse reiziger:

"De moeite waard" 04-09-2011

Toegangsprijs erg goedkoop, er was voldoende te zien.
De wandelpaden zijn niet best op sommige plaatsen.
Ik ben er twee maal geweest en zou er ooit nog wel eens gaan kijken
.

donderdag 15 augustus 2013

Birds of paradise

De laatste tijd krijg ik met enige regelmaat bijzondere of uitzonderlijk prachtige filmpjes opgestuurd.
Ze hebben allemaal te maken met wildlife.

Daar ben ik blij mee. Zij zijn een welkome aanvulling op de blog, want mijn eigen inspiratie is niet onuitputtelijk.
Deze keer kreeg ik Birds of Paradise opgestuurd van mijn oudste broer Wiet.
De beelden combineren het bijzondere en de pracht van vogels uit Nieuw Guinea ( Indonesisch: Pula Irian ), qua uniciteit vergelijkbaar met de Galápagos eilanden.


Kennelijk hebben alle kinderen uit ons gezin 'tussen de bedrijven door' iets meegekregen van de liefde voor vogels: een hobby van mijn vader. Wij zijn opgegroeid tussen voliéres, eierkoeken en krentebollen.
Naast brood- en banketbakker was mijn vader een verdienstelijk kweker van onder meer Australische parkieten.
Vooral bij Marjo heeft die dierenliefde erg breed uitgepakt.





Na bericht:

Honi soit, qui mal y pense.

Van onze enthousiast blog-volgende ornitholoog Gerard Kaal hoorde ik dat paradijsvogels zo polygaam zijn als de pest!!!!!
Theologisch interessant gevogel, dus!
Is dat de reden dat ze zo veel werk maken van hun ( tijdelijk ) partnership?
Feit is, dat zij alleen in het Aziatische deel van de wereld voorkomen en van oudsher niet met de bijbel zijn opgevoed. Deze gevederde verre vrienden kennen de westelijke christelijke opvattingen niet.

zaterdag 10 augustus 2013

Stekelvarkens

Een stekelvarken is evenmin als de hyena erg populair als knuffeldier, hoewel zij behoort tot de cavia-familie, die een hoog knuffelgehalte hebben. Het dier is niet verwant aan een stekelvarken en ook niet aan een egel, terwijl zij met de laatste toch enige overeenkomsten vertoont; zij hebben een vergelijkbaar soort verdedigingsmechanisme. Het stekelvarken is veel groter dan een egel, de gemiddelde lente schommelt tussen 55 en 65 centimeter.
Stekelvarkens kunnen zowel alleen als in groepen leven, maar altijd houden zij zich afzijdig. Als uitgesproken nacht- en schemerdieren horen ze bij de Secret Seven, die het liefst in afzondering leven en onopgemerkt door het bos struinen.

Het stekelvarken is één van de grootste knaagdieren ter werelden en komt voor in noordelijk Afrika. De dieren kunnen onder meer gevonden worden in Kameroen, Oeganda en Tanzania. Het beestje wordt ook wel eens in Europa gesignaleerd. In Toscane en Sicilië worden af en toe stekelvarkens waargenomen. Stekelvarkens voelen zich in steppen, savannes en open boslanden thuis. Er is voor hen geen speciaal seizoen om zich voort te planten - zij doen dat wel heel voorzichtig! - het hele jaar door kunnen er kleine stekelvarkentjes geboren worden.

Het stekelvarken is een nachtdier. Wie een stekelvarken overdag kan spotten, heeft dan ook geluk. Soms ligt het beestje voor zijn hol lekker in het zonnetje te ontspannen. ’s Nachts gaan de diertjes op zoek naar voedsel. Het beestje kan dan een afstand afleggen van wel 15 kilometer. De beestjes voeden zich met knollen, plantenwortels en gevallen vruchten.

Marjo aan het woord:

'Er zijn mensen die tientallen keren Afrika bezocht hebben en op plekken zijn geweest waar 100% zeker stekelvarkens voor komen, zonder dat zij het dier ooit gespot hebben. Als uitgesproken schemer- en nachtdieren, laten zij zich zelden overdag zien. Ze trekken zich terug in holen of op schaduwrijke plaatsen. Het enige bewijs voor hun aanwezigheid is een verloren stekel of de herkenning in een konijnachtig keuteltje.

Wat vaak onbekend is, is dat stekelvarkens bij hun aanval eerst waarschuwen. Aan de onderkant, bij hun staart, hebben zij een aantal holle pennen, waarmee zij kunnen 'ratelen', met dit geluid lopen zij aanvallend achteruit. Een ander bijzonder kenmerk is, dat hun tepels op het schouderblad zitten, zodat de jongen 'prikkelvrij' kunnen drinken.

In dierenpark Amersfoort hebben stekelvarkens op allerlei verschillende plaatsen gewoond. Zelfs buiten ons park.
Gelukkig een van de weinige dieren die wel eens ontsnapt zijn. Een paar nieuwelingen hadden een gat in een houten deur geknaagd. Het zijn echte goede knaagdieren. Twee van hen konden in het park terugvinden, maar de derde ging echt aan de wandel. Hij was enkele malen gesignaleerd rond de Daam Fockemalaan. Daar gezocht, maar op het moment dat we daar aankwamen, was het dier via allerlei gaten en onder heggen door weer verdwenen. We werden gebeld met de mededeling dat hij op de Vondellaan zat, in een afgesloten tuin. Toch hemelsbreed zo'n 3 km van het park. Samen met een verzorger en enkele netten was de 'vogel' snel gevangen en weer bij zijn soortgenoten gezet.'


De Leusderkrant schrijft op 10 augustus 2013 over het nieuwe verblijf van de stekelvarkens.

'Jarenlang was hun verblijf vlak bij de ingang van ons park, waar nu de moerasbevers huisvesten.
Het zijn dieren, die redelijk gemakkelijk aan andere diersoorten wennen. Ze hebben in ons park onder meer samengewoond met wilde zwijnen, neusbeertjes en in een andere dierentuin hen ik ze ook wel eens gezien met stokstaartjes. Een mooie combinatie, die ook in de natuur voorkomt.
Op dit moment hebben zij een nieuwe plek in het park en wel in De Stad der Oudheid tegenover de krokodillen. U begrijpt dat ze met de nodige omzichtigheid verhuisd zijn. Langzaam lekkernijen in een kistje laten lopen, kistje oppakken en op de nieuwe plaats weer openmaken'
.

'Stekelvarkens laten zich niet gemakkelijk domesticeren, maar in Sri Lanka heb ik wel eens een jongetje met een stekelvarken aan een riempje gezien. Voor een paar roepie mocht je een foto maken.

In het wild hebben stekelvarkens heel weinig natuurlijk vijanden, omdat ze zo verschrikkelijk weerbaar zijn.
Behalve de hoge slappe rugpennen, hebben zij ook een aantal pennen die haarscherp en zeer stevig zijn. Wanneer een groot roofdier, leeuw of tijger, uithaalt met zijn klauw, draait het stekelvarken zich bliksemsnel om en loopt achteruit. De uitgeslagen klauw komt onherroepelijk in aanraking met en aantal pennen, die bij tegendruk onmiddellijk loslaten en zich met venijnige weerhaakjes vastzetten in de uitgeslagen klauw.'


Op YouTube vond ik een filmpje, dat dit verhaal aardig illustreert.



De volgende video van een 'prikkelende' en zeldzame ontmoeting tussen een luipaard en een stekelvarken, is opgenomen in Camp Satara. Zeldzaam dus omdat een stekelvarken zich zelden in de openbaarheid laat zien.




In een wiegelied voor stekelvarkens pleit Annie M.G.Schmidt voor enige sympathie voor het dier:

Suja suja Prikkeltje, daar buiten schijnt de maan,
je bent een stekelvarkentje, maar trek het je niet aan,
je bent een stekelvarkentje, dat heb je al begrepen,
De leeuwen hebben manen en de tijgers hebben strepen
en onze tante eekhoorn heeft een roje wollen staart,
maar jij hebt allemaal stekeltjes en dát is zoveel waard.

Slaap, mijn kleine Prikkeltje, dan wordt je groot en dik,
dan wordt je net zo'n stekelvarken als je pa en ik.
Het olifantje heeft een slurf, de beren hebben klauwen,
de papegaai heeft veren, van die groene, van die blauwe,
en onze oom giraffe heeft een héle lange nek,
maar jij hebt allemaal stekeltjes en dat is ook niet gek.

Suja suja Prikkeltje, het is al vreselijk laat,
je bent het mooiste stekelvarken, dat er maar bestaat,
de poezen hebben snorren en daar kunnen ze door spinnen,
de koeien hebben horens en de vissen hebben vinnen,
en onze neef, de otter, heeft een bruinfluwelen jas,
maar jij hebt allemaal stekeltjes, die komen nog te pas.

En dan nog iets over de egel.

De egel maakt deel uit van het West Europese wildlife. Iedereen heeft vast wel eens een egel 'in het wild' gespot. Als je ze ziet maken zich meestal snel uit voelen, of rollen zich tot een stekelige bal op. Ze duiken in de nacht op in tuinen van huizen in een bosrijke omgeving. De stekelige diertjes rommelen daar wat door de tuin op zoek naar voedsel. Zo zijn ze bijvoorbeeld dol op een lege pot pindakaas, die voor de deur staat. Ze komen relatief vaak in de bewoonde wereld voor. voor en wordt gemiddeld tussen de vier en zes jaar oud. Een egel als huisdier kan wel wat ouder worden. Een leeftijd van acht jaar is dan niet ongebruikelijk. Ze zijn, net als katten, erg nuttig bij de bestrijding van een muizenplaag.

Een egel wordt niet echt groot. De lengte van een volwassen egel ligt tussen de 22,5 en de 27,5 centimeter. Daarnaast hebben de diertjes nog een kleine staart van maximaal drie centimeter. Het gewicht van volwassen egel schommelt zo rond de 800 gram, maar er lopen ook iets zwaardere exemplaren rond. Egels zijn, net als stekelvarkens, nachtdieren en tevens ook echte alleseters. Het dieet van een egel bestaat uit wormen, slakken insecten, mestkevers en rupsen.  Daarnaast eten egels af en toe ook kikkers en hagedissen. Het verhaal dat egels slangen doden, is een fabeltje. Overigens zijn egels geen echte vleeseters. De diertjes eten ook plantaardig voedsel zoals paddenstoelen en fruit.

Het belangrijkste uiterlijke kenmerk van de egel is natuurlijk de stekels. De rug van een egel is bedekt met ongeveer 6000 stekels. De lengte van een stekel bedraagt zo’n twee tot drie centimeter. Egels hebben vaak een uniek en kenmerkend patroon in hun stekels. De egel gebruikt zijn stekels als beschermingsmechanisme. Als het diertje zich bedreigd voelt, dan rolt het beestje zich namelijk op tot een grote stekelbol. Ondanks dat vernuftige beschermingsmechanisme zijn het toch kwetsbare dieren, vooral op autosnelwegen.

In De Rode Hoed beschrijft Janwillem van de Wetering - in een kinderboek - deze malaise vanuit het perspectief van de egel. De egels moeten een oplossing bedenken uit respect voor hun platgereden familieleden en om zichzelf en hun nageslacht veilig te stellen. In het kort komt het verhaal hier op neer.
Na talloze vergaderingen blijkt dat een omheining langs de snelweg wel een verbetering is, maar dat dat een erg omslachtige procedure is, die ook nog eens de vrijheid beperkt. Een schrandere, maar eigenwijze egel vindt dat egels moeten leren om rechtop te lopen. En wanneer zij dan ook nog een rode hoed dragen, dan zouden die roekeloze automobilisten heus wel stoppen. Lijkt mij ook! Het is een leuk voorleesboek voor kinderen tot 6 jaar ( advies van een aanstaande opa ).

zondag 4 augustus 2013

Hyena's

'Onbekend maakt onbemind', dat geldt ook voor hyena's.

Hyena's zijn een familie van middelgrote roofdieren die voorkomen in Afrika en Azië. Hoewel hyena's eruit zien als grote honden, vormen ze een aparte biologische familie die waarschijnlijk het meest verwant is de onder-orde van katachtigen, civetkatachtigen en mangoesten.

In de mensenwereld hebben hyena's een slechte reputatie; ze zijn niet aaibaar, lopen alsof ze aan een heupdysplasie lijden en hebben de naam, dat zij de prooi stelen, die andere dieren gejaagd hebben. Dit laatste klopt in ieder geval niet.


De populaire Disney film De Lion King doet ook nog een duit in het zakje van dit onsympathieke vooroordeel.
Daarin spelen drie hyena`s, genaamd Shenzi, Banzai en Ed, de hulpjes van de gemene leeuw Scar.

Volgens Marjo dekt dit beeld niet geheel en al de werkelijkheid.
'Hyena's zijn zeer sociale dieren, die of alleen of afhankelijk van het voedselaanbod in grotere of klein familie groepjes leven. Zij zijn zo sociaal dat zij zelfs voor hun jongen, die nog niet mee op jacht kunnen een deel van hun buit mee naar het hol terugnemen, waarbij ook de 'oppas-hyena' te eten krijgt. Wat het stelen van de prooi betreft, vaak blijkt dat juist de veel sterkere leeuwen prooi van hun stelen.
Dit is met name het geval wanneer hyena's in een kleinere groepjes op jacht zijn.
Als prooi- en aaseters vormen zij een nuttige 'opruimdienst' in de natuur. Hun maagsappen verteren werkelijk alles en hun sterke kaken hebben geen moeite met zelfs de grofste stukken bot.
Dat bot wordt gerecycled in kalkwitte stevige drollen, die overal langs de weg voorkomen waar hyena's rondtrekken.
Hun geluiden kunnen behoorlijk imponerend zijn, soms zelfs angstaanjagend.
De ene keer zijn het jacht-kreten om anderen te waarschuwen: kom helpen, samen zijn we sterker!
Een ander keer is het roepen voor sociaal contact en lijkt het op een kruising tussen huilen en lachen. Die geluiden dragen ver door het nachtelijk duister van de Afrikaanse jungle en als je dat één keer ( op veilige afstand ) gehoord hebt, vergeet je dat de rest van je leven niet meer.'

'Zo gauw de parkbezoekers in de rustkampen van Kruger de barbecue's aansteken, struinen zij graag langs het hekwerk. Hoewel het volgens de kampregels streng verboden is om restafval van de BBQ over het hek te gooien, vangen de hyena's regelmatig wat op. Ze komen gewoon naar de afrastering om te bedelen. Ook ben ik ze wel eens in het kamp tegen gekomen. Zij kruipen dan via een waterafvoer binnen, maar reageren dan zo schuw dat ze niet weten hoe snel zij weer weg moeten komen. Regelmatig bevinden zich jonge dieren in afvoerpijpen, die onder de wegen doorgaan. Die plekken worden gebruikt als nest. Bij regenval zijn de vrouwen intelligent genoeg om de jongen naar elders over te brengen.'

Vrouwen zijn de baas. Mannen, die in de groep geboren worden,verdwijnen bij volwassenheid uit het familie verband en zoeken een nieuwe vrouwtje of leven alleen. Zij krijgen nestjes van 1 tot 3 jongen, die door de clan verzorgd worden.

Marjo vertelt naar aanleiding van het onlangs geopende hyena verblijf in Dierenpark Amersfoort.

'Thuis hebben we wel eens in huis een hyena-jong met de fles grootgebracht. Het zijn beslist geen knuffeldieren, de scherpe tandjes, waarmee zij geboren worden weten zij ook meteen te gebruiken. Bij de geboorte zijn ze bruin en wegen 500 gram. Ze zien er uit als honden puppy's. In het nest wordt de dominantie bepaald, daarbij wordt onderling regelmatig strijd geleverd over wie de hoogste in rang is. Daarom zie je in dierentuinen, zowel als in het wild nogal eens gehavende hyena's. Door hun natuurlijk herstellingsvermogen hebben ze daar nooit lang last van.

Sinds kort is in Amersfoort een tamelijk uniek onderkomen voor onze hyena's gebouwd.
Voor de jonge bezoekers hebben we aanhet begin van het park bij het berenverblijf een avontuurlijke route over en onder het hyena verblijf aangelegd. Dit had - letterlijk - nogal wat voeten in aarde. Het gedrag van de hyena is - anders dan dat van de bruine beer - achterdochtig, nieuwsgierig en brutaal. Na lang wikken en wegen is een ondergronds systeem met een glazen kooi, een trap, balkon, loopbrug en glijbaan tot stand gekomen.
Al met al is het een fraaie combinatie van speeltuig en observatieplek geworden. Eentje waar kinderen dol op zijn.
Een ongeduldige vader, wiens zoontje al 6 keer op en neer door de constructie was geklauterd, dacht daar anders over: "Ik sta nu al meer dan 10 minuten op je te wachten. Ik vind het wel genoeg zo!!!!!!!!!!!!!!!!!
'

Foto: Fred Vis, 26 jan. 2011


Dierenpark Amersfoort voert het stamboek van de hyena in Europa aan.

'Al meer dan 60 jaar hebben wij hyena's in de collectie hebben.
Ik herinner mij de nog Japie, een zeer aanhankelijk dier. We wisten toen nog niet of het een mannetje of een vrouwtje was, want hyena's hebben uiterlijk dezelfde geslachtskenmerken: man en vrouw hebben en piemel, alleen bij het vrouwtje is er een opening aan de achterzijde.
Tegenwoordig is de geslachtsbepaling geen probleem meer, dat wordt nu via DNA testen bepaald.
De dierentuin van Perth in Australië had een mooie groep, maar er werd niet gekweekt. Ter plekke werd een afspraak tussen de beide dierentuinen gemaakt om de jongen op onze kosten naar Amersfoort te sturen. Een jaar later werden twee mooie kereltjes via Singapore op het vliegtuig gezet naar Amsterdam. Zij hebben beiden een belangrijke rol gespeeld in het huidige stamboek. Later hebben we nog een tweetal dieren uit Gambia opgehaald. Die zaten daar in een soort asiel en moesten wegens plaatsgebrek zo snel mogelijk weg .
Het stamboek word nu gerund door Raymond van der Meer, bioloog. Hij is tevens curator van ons park en namens de European Association of Zoos & Aquaria ( EAZA ) voorzitter van een werkgroep, waar hyena’s onder vallen.
Dank zij de samenwerking van de Europese dierentuinen is het aantal hyena's de laatste 10 jaar verdubbeld.
Ook zijn zij enigszins populairder geworden in dierentuinen, omdat men tegenwoordig vaak een compleet beeld van het groepsleven van hyena's in een tuin kan laten zien en van de rol, die zijn in de dierenwereld spelen.
Ondanks dat het voor dierentuinen lastig is om de dieren in grotere groepen te houden, is het Artis Amsterdam in de jaren -70 wel gelukt meer dan 12 dieren te houden. De groep werd nog uitgebreider toen de heer van Dam, aanvankelijk Afrikaans bierbrouwer van Nederlandse oosprong en later directeur van Blijdorp, jonge hyena's als cadeau opstuurde.
Die groep viel later door gevechten onderling uit elkaar. Zo zij een aantal dieren van deze groep in Amerfoort terecht gekomen. Hier werden de eerste fok successen mee behaald.
'

Een opname van een nest jonge hyena puppies in bad, gemaakt tijdens onze Krugerreis in januari 2011.



Tot slot nog enige trivia.

'In onze contacten buiten Europa hebben wij, als park, in Uganda een onderzoek naar hyena's gesponsord.
In de nacht gingen we daar met een groep op pad om hyena's te tellen. In een open jeep met een luidspreker installatie op het dak en een mand vol brokken wrattenzwijn-vlees trokken we de bush in.
Toen we het geluid van een groep hyena's - die een prooi hebben - lieten horen kwamen er uit de duisternis een aantal hyena's aanrennen. Schitterend!
Plotseling verscheen er echter ook een panter ten tonele en volgde er een onverwacht gevecht om de prooi.
Dat was voor ons wel even slikken! Zo zie je maar weer: de natuur is onvoorspelbaar.

Een andere true story gaat over een man in West Afrika, die met een hyena aan een zware ketting als halsband en een stevig muilkorf om het dier als attractie gebruikt voor toeuristen, die zich daarmee willen laten fotograferen.
Wonderlijk genoeg zou hij het dier ook nog gebruiken voor gevechten met honden, in een overigens erg ongelijke strijd, want wat hyena tussen zijn sterke kaken ( de sterkste van het dierenrijk ) heeft, laat hij niet meer los.

In Ethiopië speelt zich weer heel ander fenomeen zich af. Daar zitten zogenaamde 'hyena-mannen' 's avonds buiten het dorp hyena's gewoon uit de hand te voeren! Geloof het of niet, gezeten op zijn hurken met 7 of 8 hyena's om hem heen gooit zo'n hyena-man stukjes vlees naar dieren.
Hoogtepunt van de show is dat een hyena een stukje vlees uit zijn mond mag komen halen!

Als uitsmijter: op YouTube circuleert een bijzonder filmpje met ( in gevangenschap geboren ) ravottende hyena's te midden van een clubje 'liefhebbers'...........................'


Als dit niet voldoende is om uw sympathie voor de hyena op te vijzelen, dan zal dat toch zeker het bovenstaande filmpje doen met een aandoenlijk tafereeltje van een nest hyena puppies in bad.