Olifantenzorg op Sri Lanka

Wat de koe betekent voor het Nederlands landschap is de Indische of Aziatische olifant voor Sri Lanka. Met dien verstande, dat de olifant daar ook nog wel in het wild leeft.
Olifanten in India en Sri Lanka worden - in tegenstelling tot in Afrika - gedomesticeerd tot huisdieren. Getemd en getraind voor het zware werk in de bosbouw en als lastdier ingezet voor transport in onbegaanbare streken. En waar ze voorheen gebruikt werden als 'onoverwinnelijke tanks' in oorlogstijden, zijn ze nu populair op ecovriendelijke safari's en een serieuze bron van inkomsten in de toeristenbranche.

De stichting Marjo Hoedemaker Elephant Foundation zet zich in voor de olifanten op het eiland Sri Lanka, in het gebied rondom het wildreservaat Uda Walawe. Dit gebeurt onder andere door te investeren in de locale bevolking en goodwill te kweken voor de olifanten populatie. De afgelopen jaren zijn al heel wat activiteiten en projecten gerealiseerd.

* De Projectbus

De locale projectmedewerkers zijn de trotse eigenaar geworden van een prachtig nieuw busje! Deze nieuwe bus was broodnodig voor de uitvoering van de School Awareness Programmes.
Met de projectbus bezoeken de projectmedewerkers scholen in gebieden waar zogeheten human-elephant-conflicts plaatsvinden. In de afgelopen 2 jaar zijn al meer dan 300 scholen bezocht. Het doel hiervan is kinderen te vertellen over olifanten en hun leefgewoonten en om ze bewust te maken van het belang van natuurbehoud en een goede relatie tussen mens en dier. Het combineert de leuzen ‘een beter milieu begint bij jezelf’ en ‘kinderen hebben de toekomst’!

* Een brug voor ‘Thalikemayaya’

In januari 2005 is een brug aangelegd voor de Thalikemayaya dorpsgemeenschap. Een project waar het hele dorp plezier aan beleeft, zowel in sociaal als in economisch opzicht. Vóór de komst van deze brug konden de kinderen tijdens het regenseizoen niet naar hun scholen gaan. Ook konden de bewoners tijdens het regenseizoen niet naar de markten aan de overkant om hun spullen te verkopen. Zelfs een doktersbezoek was tijdens dit regenseizoen niet mogelijk als je aan de ‘verkeerde kant’ van de rivier woonde!


* Het community center

Er wachtte Marjo en Liesbeth een warm welkom met bloemen en een toespraak in het gemeenschapshuis.
Eind 2006 is de fundering gelegd voor een nieuw dorpshuis. Het dorpshuis gaat onder meer dienst doen als trouwlocatie en als leslocatie voor cursussen en trainingen om inkomens-genererende activiteiten te ontplooien, zowel binnen als buiten de dorpsgemeenschap. Het enthousiasme en de dankbaarheid van de inwoners van het dorp is enorm. De mensen, gewend als ze waren aan hun plek met houten palen en plastic muren, vroegen zich bij het zien van de bouwtekeningen hardop af of het niet te groot zou worden.

* Electrische afrastering

Op 8 augustus 2011 werd in aanwezigheid van Marjo en zijn vrouw Liesbeth een plaquette onthuld vanwege de aanleg van een elektrische afrastering. Plaatselijke boeren ondervinden veel schade aan hun gewassen door loslopende olifanten. Het is geen uitzondering dat de boeren hun belagers afschieten. De omheining is aangelegd om deze human-elephant-conflicts te verminderen.
Samen met de schoolbus, die ingezet wordt om op scholen bij kinderen het bewustzijn aan te wakkeren om op goede voet te staan met olifanten en andere 'wildlife'-dieren uit hun eigen omgeving, is de afrastering een efficiënte oplossing voor de conflicten tussen de boeren en de olifanten.

Ook de Born Free Organisation houdt zich bezig met een electrische omheining.
Deze organisatie werkt sinds 2008 met woongemeenschappen in Rathambalagama, een gebied meer naar het zuiden van Sri Lanka, grenzend aan het Uda Walawa National Park.
Zoals alle wildlife waar ook ter wereld, laten ook de olifanten zich hier niet ophouden door een bordje met 'verboden voor slurfdieren'. Ze banjeren - dol als ze zijn op rijst, bananen en kokosnoten - ongehinderd rustig rond waar boeren hun gewassen telen. De Born Free-organisatie geeft de plaatselijke boeren onder meer voorlichting over het kweken van 'olifant-proof' gewassen. Dit is behoorlijk succesvol in de omgeving van Rathambalagama.
Ook draagt Born Free substantieel bij aan de elektriciteitskosten van de schrikdraad omheining.

Er wordt in Sri Lanka creatief gesleuteld aan de voortdurende human-elephant-conflicts.

Om de wel erg hoge elektriciteitsrekening van de afrastering het hoofd te bieden is er binnen Project Fence 2011 een eco-vriendelijk en economisch meer verantwoord plan van palmboom-hagen ontwikkeld.
De huidige afrastering, zo'n 1.400 kilometer, loopt door het gebied dat het meest te lijden heeft van de olifanten.
Die bescherming, die maar voor 5 jaar gegarandeerd wordt, kost voor de aanleg Rs 500,000 per kilometer en circa Rs 25,000 jaarlijks aan onderhoud.
Een palmboom-haag, daarentegen, staat 100 jaar garant voor de bescherming tegen olifanten, kost slechts Rs 72,000 per kilometer en is de eerste 3 jaar onderhoudsvrij.
De aanplant van de bomen, met een tussenruimte van 1,5 meter in 4 rijen dik - zigzag geplaatst - met een 2,5 meter ruimte tussen de rijen, voorziet tevens in een oplossing voor het voedseltekort van olifanten. Palmbomen zijn een belangrijke voedselbron voor olifanten.
Bovendien is een palmbomen haag veiliger en minder risico vol voor de dieren.
De bomen gaan binnenkort geplaatst worden bij de bestaande elektrische afrastering, want het duurt nog wel een aantal jaren voordat zij tot volle wasdom gekomen zijn en effectief afdoende bescherming kunnen bieden.


Op weg naar Kandy bezochten Marjo en Liesbeth het Pinnawela olfantenweeshuis.



Het Pinnawela olifanten weeshuis ligt in Rambukkana, ten noodwesten van de stad Kegalla, halverwege tussen de huidige hoodstad Colombo en de antieke koninklijke residentie Kandy in de heuvels van centraal Sri Lanka.
Het is opgericht in 1975 door het Wildlife departement van Sri Lanka op een 24 hectaren groot kokosnotenland aan de Maha Oya rivier. Het weeshuis huisvest de grootste kudde olifanten in gevangenschap ter wereld.

Het weeshuis is oorspronkelijk opgezet om de talloze baby olifanten, die in de jungle zonder moeder gevonden werden, te verzorgen en te beschermen. In de meeste gevallen was de moeder gestorven of om het leven gebracht. Soms werd een baby nog levend in een put gevonden, soms werd de moeder dood in een put aangestroffen.
Aanvankelijk was het weeshuis verbonden aan het Wilpattu National Park, werd vervolgens verhuisd naar het toeristencomplex in Bentota, daarna naar de Dehiwala Zoo en ten slotte in 1975 van daar uit naar Pinnawela.
In de tijd was de hoop gevestigd op een kern van 5 baby olifantjes, die zowel plaatstelijke bezoekers als buitenlandse toeristen zouden moeten aantrekken, als bron van inkomsten, om in het onderhoud te kunnen voorzien.
Pinnawela is uitgegroeid tot een wereldwijd bekend weeshuis en heeft inmiddels haar bestaansrecht wel bewezen.

In 1978 is het Pinnawela Weeshuis organisatorisch overgedragen aan de National Zoological Gardens van het Department of Wildlife van Sri Lanka. In 1982 is een gevangenschap-fokprogramma voor het weeshuis gelanceerd.

Het verschil tussen het olifantenweeshuis in Pinnawala en het Ath Athuru Sevena Transit Home bij Uda Walawe is dat vanuit het Transit Home, wanneer de baby olifanten goed verzorgd en aangesterkt zijn, de dieren in het Uda Walewe Park worden vrijgelaten, waar zij in de vrije natuur bejaard en oud kunnen worden.