Zoo Kaunas, Litouwen

Van de drie Baltische staten is Litouwen het grootste en zuidelijkste en het enige overwegend rooms-katholieke land. De geschiedenis loopt ook pas relatief kort synchroon met die van de beide andere Baltische landen. Anders dan Letland en Estland was Litouwen ooit een machtig land, dat zelfs tot de Zwarte Zee reikte. De twintigste eeuw verliep grotendeels onder Russisch respectievelijk Sovjetbewind, waarvan het zich op 11 maart 1990 als eerste Baltische land definitief ontdeed.
Op 1 mei 2004 trad het land toe tot de Europese Unie. Toch is het land nog deels afhankelijk van Rusland, met name op het gebied van energie, al tracht het door vloeibaar gas uit Noorwegen te betrekken daar wat verandering in te brengen.

Een geografische bijzonderheid van Litouwen is dat het middelpunt van Europa binnen de Litouwse grenzen ligt.


In Kaunas ( na Vilnius, met 400.000 inwoners de tweede stad van Litouwen ) ligt de Dierentuin van Kaunus.
Tijdens de periode tussen de twee wereldoorlogen vervulde Kaunas de functie van hoofdstad, aangezien Vilnius toen tot Polen behoorde. Het is nu de hoofdstad van het district Kaunas. De stad neemt een belangrijke plaats in in de psyche van het Litouwse volk als echte "Litouwse" stad; meer dan 90% van de bevolking is nog Litouws.
In de nadagen van de Sovjet-Unie kwamen de inwoners geregeld in opstand tegen het regime.

In juli 2013 bezoekt Marjo als mentor van de Vereniging van Europese Dierentuinen de Zoo van Kaunas.

Hier volgt zijn verslag over dat bezoek.

'Een noodkreet in mijn mailbox kan soms tot hele bijzondere zaken leiden.
Vanuit de EAZA, Europese Dierentuin Gemeenschap, werd een oproep gestuurd naar de commissie technisch advies met de vraag om op heel korte termijn een bezoek te brengen aan de dierentuin van Kaunus in Litouwen .

Wat was het geval?
Tot vóór 20 jaar konden dierentuinen nog gewoon lid worden van de EAZA. Daarbij werden eigenlijk geen voorwaarden gesteld. Vanwege de enorme diversiteit van dierentuinen in de verschillende Europese landen, zijn er 3 jaar geleden afspraken gemaakt, om een soort APK-keurmerk te op te stellen om een kwalitatieve toegang tot de EAZA te waarborgen.
Op grond daarvan worden nu periodiek inspecties uitgevoerd in opdracht van het hoofdkantoor. Binnen 5 jaar worden alle tuinen bezocht door 2 professionele dierentuin medewerkers, die een rapport opstellen met de stand van zaken in de betreffende tuin. Mocht er iets niet in orde zijn, dan krijg die dierentuin een soort proeftijd om het geheel weer volgens de huidige regels in orde te maken. Afhankelijk van de omstandigheden binnen het land en in de dierentuin kan daar een termijn van 1, 2, 3 of zelfs 5 jaar voor staan.
Een land, als Litouwen, dat nog maar 20 jaar onder het Sovjetregime uit is, heeft immers ook andere prioriteiten dan een dierenpark op orde brengen.

Nu ik sinds mijn pensioenering wat meer tijd heb en ondertussen ook wat ervaring opgedaan met dit soort landen, kon ik gehoor geven aan deze noodkreet van het EAZA-hoofkantoor.

In Zoo Kaunas was de ontvangst bijzonder hartelijk, maar men begreep niet niet zo goed waarom zij een aantal jaren aspirant lid moesten zijn van de EAZA alvorens toegang te krijgen tot de club.
Na een gesprek en rondgang met de nieuwe, 36 jaar jonge directeur, werd wel duidelijk, dat er nog veel werk aan de winkel was.
Veel achterstallig onderhoud, kleine, vaak ouderwetse verblijven en teveel dieren in een te klein verblijf. Er was ook te weinig afleiding voor de dieren.

Dit laatste, officieel 'verrijking' genoemd is een een belangrijk onderdeel voor het verantwoord huisvesten van dieren. Daarnaast, van belang voor het meedoen aan internationale fokprogramma's, is het essentieel om de dierenadministratie in orde ite hebben. Daar ontbrak nog wel het een en ander aan.

Het beste leek mij een workshop te organiseren met de hele staf.

Ruim 20 medewerkers van alle afdelingen: dieren ,onderhoud, techniek, kantoor en educatie gaven acte de présence. Iedereen mocht zijn wensen en zorgen - positief of negatief - schriftelijk naar voren brengen.
Weliswaar sprak niet iedereen Engels, maar behulp met tolken konden alle vragen behandeld worden. Zo begreep men dat lidmaatschap van de EAZA enige aanpassingen zou vergen, het gaat immers om een behoorlijk hoge kwalitatieve standaard.

Praktische bezwaren - zoals: "We hebben geen geld voor 'verrijking'," - kwamen naar voren.
Soms liggen de oplossing zo voor de hand, dat ze over het hoofd gezien worden.
Litouwen bestaat voor 2/3 van Litouwen uit bos. De mooiste verrijking voor dieren!
Takken en bladeren zijn voor apen, giraffen, beren en papagaaien een geweldige verrijking.
In een wolvenverblijf is dat natuurlijke materiaal bruikbaar als schuilgelegenheid.
Al met al, de boodschap was: zoek het dicht bij huis en ontdek wat je in huis hebt.
Een handzaag was wel voorradig, dus daar kon men wat mee.
Ten slotte hoop ik van harte de tuin voor de EAZA te behouden. Er is al zoveel enthousiasme in huis.'

Hierbij nog een bemoedigende beoordeling op de site van reizigersorganisatie, Zoover, door een Nederlandse reiziger:

"De moeite waard" 04-09-2011

Toegangsprijs erg goedkoop, er was voldoende te zien.
De wandelpaden zijn niet best op sommige plaatsen.
Ik ben er twee maal geweest en zou er ooit nog wel eens gaan kijken.