Na-apen

Na-apen, dat hoor je niet te doen, is me als kind geleerd. Achter ( oude ) mensen aanlopen en dan hun bewegingen kopiëren, was niet beleefd: "Je mag oude mensen niet nadoen!" Niet mogen afkijken, was ook al zo'n lastig verbod op school. Het is natuurlijk niet eerlijk om met andermans veren te pronken, dat begreep ik wel.
Toch is 'na-apen' een gebruikelijk en natuurlijk onderdeel in leerprocessen, waar veel onderwijssystemen met een focus op rationele kennistesten, naar mijn bescheiden mening, dikwijls weinig oog voor hebben. Kinderen leren namelijk mijns inziens veel van ( het nadoen van ) anderen.

Door nauwkeurige observatie kunnen mensen zich het gedrag van anderen en dus ook van dieren eigen maken. Wij kunnen dat op grond van zogenaamde 'spiegelneuronen'. Spiegelneuronen zijn neuronen die actief worden, wanneer je waarneemt wat iemand anders doet, op dezelfde plek in de hersenen als bij degene die de actie uitvoert. En ‘actie’ kan dan slaan op bewegen of spreken, maar ook op: wat iemand voelt of zelfs emotioneel ervaart. Ze helpen ons niet alleen andermans gedrag te imiteren maar ze blijken zelfs nóg actiever als we dat gedrag aanvullen. Daarmee beschikken mensen en kennelijk dieren ook - zie bovenstaande foto - over een instrument waarmee we socialer kunnen zijn dan gedacht. Professionele imitators maken beroepshalve gebruik van spiegelneuronen. Dat levert vaak heel komische situaties op. Dankzij spiegelneuronen beleven voetbalsupporters het spel van hun voetbal-idolen alsof ze zelf op het veld de sterren van de hemel lopen te spelen.

In de Peel Zoo in Australië hebben ze er een item van gemaakt om dieren te imiteren. Voor de lol. Dierentuinverzorgers zijn erg toegewijde mensen, een beetje humor op zijn tijd is een goede vorm van ontspanning volgens de personeelschef. Chillen als een koala, springen als een kangoeroe of kruipen als een wombat, niets is de Aussi's te dol. Het Algemeen Dagblad heeft de hilarische Australische actie onder de aandacht gebracht.

Op de televisie zag ik eens een fascinerende film over een natuurvolk in Afrika. Een oude man zat in de schaduw van een lommerrijke boom omringd door een schare aandachtig oplettende kinderen. Hij imiteerde op een fantastische wijze de bewegingen en geluiden van een struisvogel, hij sloop geluidloos als een panter over de grond en toen hij plotseling als een wilde kat-in-het-nauw een sprong naar voren maakte, vielen de kinderen van schrik achterover. Een heel serieuze les voor de kids. Op die manier maakte hij de kleintjes vertrouwd met de gevaren van de bush. Aanschouwelijk informatief onderwijs dus op basis van na-apen.

Op 22 januari 2011 waren Marjo en ik in het Krugerpark en maakte ik voor de eerste keer een testfilmpje met mijn nieuwe camera. Marjo maakte hierbij een heel bijzonder wild dier voor mij aanschouwelijk. Ik twijfel niet aan de kwaliteit van de spiegelneuronen van mijn broer, maar tot op heden ben ik er nog niet achter wat voor een exotisch dier hij hiermee imiteert. Enig idee? Plaats een reactie onder aan de pagina. Alle suggesties hieromtrent zijn welkom.