Egypte - Garb el Sehel

'Eka dolli' betekent 'I love you', legt de guesthouse eigenaar uit. Het is Nubisch voor het Egyptische 'ana behibak', 'ik hou van jou'. Hoe kun je beter welkom geheten worden? Het was even wennen, maar regelmatig wordt ik hier aangesproken met 'habibi', 'mijn lief'. Onderling zijn Egyptenaren in de begroeting hier eveneens kwistig mee. Verder hebben ze de reputatie dat ze met de fysieke versie daarvan ook kwistig zijn. Het zijn charmeurs met name richting ( buitenlandse ) vrouwen. Ik vraag - op verzoek uit Holland - aan de vrouw in het archeologen-gezelschap, dat in Eka Dolli logeert, hoe zij Egypte ervaart en of ze het veilig vindt om er rond te reizen. Zij heeft onder meer gewerkt in het Karnak-complex bij Luxor.

Zij antwoordt: Ik heb hier nooit enig probleem gehad als vrouw. Er lijkt ook wel iets veranderd in de houding ten aanzien van toeristen in het algemeen. Egyptenaren lijken sinds een aantal jaren wat behoedzamer ( lees: respectvoller ) in de benadering van toeristen geworden. Ze realiseren zich langzaamaan dat Europeanen graag afstand houden, gewend zijn om minder 'fysiek' met elkaar om te gaan en een al te directe benadering niet op prijs stellen of zelfs als confronterend ervaren. Aanraken past al helemaal niet in de Europese omgang, beseffen zij meer en meer. Vandaar die meer behoedzame opstelling van de Egyptenaren tegenwoordig, ondanks dat het tegen hun natuur indruist. Vooral de jonge mannen 'spreken' zelf gemakkelijk in lichaamstaal en communiceren onderling veel met hun handen en in gebaren. In oogcontact en de betekenis daarvan ontstaat snel veel misverstaan op grond van een verschillende cultureel-bepaalde invulling; wat voor de een aangenaam onschuldig en sekse-neutraal is, heeft voor de ander een ongemakkelijk erotiserende lading. De archeologe is voor 3 maanden hier in Aswan werkzaam aan de Isis-tempel in een team met twee mannelijke landgenoten. Voorheen heeft zij enkele maanden in Karnak, het grote tempel-complex in Luxor gewerkt. Als ook vrouwen bewuster zouden zijn voor die cultureel bepalende gender verschillen, zouden er ongetwijfeld minder misverstanden ontstaan, vindt zij. Clichématige opvattingen over 'anders zijn' van 'andere mensen' getuigen van het eng behoeden van  de eigen comfortzone, dan moet je niet naar een 'vreemde' cultuur willen reizen. Haar opmerkingen doen me denken aan de spitsvondige wijsheden van Loesje: "Waarom binnen je comfortzone blijven, als daarbuiten veel meer te beleven valt?" en "Leven is het meervoud van lef."

Dat hier andere normen heersen dan bij ons in de lage landen aan de zee, moge als bekend worden verondersteld. Ik heb de ervaring - als man - dat wanneer een Europese vrouw respect toont voor de plaatselijke gebruiken en cultuur door zich decent te kleden en te gedragen, zij wederkerig ook respect krijgt. Toen ik jaren geleden hier werkte vroegen Egyptische vrienden van mij waarom Europese mannen in hun onderbroek rondliepen. Dat dat een gebruikelijke korte broek is, is ondertussen wel bekend. Alleen en zonder doel rondflaneren is misschien niet zo'n goed idee. Dan word een vrouw vaak, al is het 'maar' uit nieuwsgierigheid, aangesproken. Alleen reizen, zonder vrienden en zonder familie of zonder dat je zaken doet, roept hier nogal eens vraagtekens op.

Het beste is je te laten begeleiden door een Egyptische man of vrouw, of anders dat je in 'low profile' deelneemt aan het sociale leven, daarmee voorkom je al heel veel misverstanden. Draag bijvoorbeeld een trouwring, zeg dat je getrouwd ben en dat je een aantal ( drie is voldoende 😉 ) kinderen hebt. Je man moet thuis gewoon werken en de kinderen moeten naar school. Je neemt je voor een volgende keer je familie mee te nemen naar Egypte, omdat je het zo'n mooi land vindt. Een leugentje om bestwil dus, daarmee treedt je tenminste in een cultuurpatroon dat voor Egyptenaren herkenbaar is. Uiteindelijk is 's lands wijs, 's lands eer!

 

Garb el Sahel is een Nubisch dorp aan de westoever van de Nijl tegenover Aswan. Een oase van rust in vergelijking met de stad aan de overkant. In de loop van de afgelopen tien jaar is het een plaats geworden waar de Nubiërs een nieuw bestaan hebben opgebouwd en hun eigen kleurrijke cultuur nieuw leven hebben in geblazen. Ook voor Egyptenaren is het een toeristische attractie geworden. Die komen hier om een ritje op een kameel te maken of de sfeer van het dorpse landleven te proeven. Dit is ook de plaats om een uitstapje te maken naar de wereld beroemde tempel van Isis, op Philae. Philae is een eilandje in de Nijl, dat ontstaan is door de watermassa's tussen de hoge en de lage dam. Omdat de tempel van Isis onder water zou komen te staan is de tempel met behulp van Unesco verplaatst naar deze verhoogde plek. Eenzelfde verplaatsing met een geweldige inspanning is de tempel van Abu Simpel te deel gevallen. Je moet je daarbij zoiets voorstellen als dat de Sacré-Cœur op het Île de France in Parijs afgebroken wordt en een aantal kilometers verder opnieuw wordt opgebouwd.

Vanwege de twee dammen in de Nijl komen nijlpaarden en krokodillen sinds 1902 stroomafwaarts niet meer voor. Zij kunnen deze dammen niet passeren. De vissers uit het dorp, die voorbij de dammen stroomopwaarts hun netten uitgooien, brengen echter regelmatig kleine, pasgeboren 'nijl-hagedisjes' mee van uit de Nijl. Wanneer die het vervaarlijk formaat van een echte krokodil krijgen, gaan ze achter slot en grendel onder een stevig hekwerk een put in. Daar dienen ze als een bizarre attractie voor bezoekers. Overigens geloof ik vast dat er regelmatig exemplaren, die de status van 'huisdier' ontgroeid zijn, terug de Nijl in gekieperd worden en die dan weer, als vanouds, ook in dit deel de Nijl rondzwemmen. Nu nog nijlpaarden 😜 , dan is de situatie uit de tijd van de  farao's weer terug.