Congo - Centre Simama

Ik logeer in een comfortabele woning bij de Frères de la Charité. Zij voeren het beheer van het Centre Simama, een revalidatiecentrum voor gehandicapte kinderen en volwassenen. Dit centrum is in de jaren tachtig opgericht is door de Nederlandse Pater Martien Konings, SCJ. Via het Liliane Fonds kwam ik met hem in contact en in de laatste jaren van zijn leven, toen hij terug was Nijmegen, raakte ik met hem bevriend. Als fysiotherapeut was ik bijzonder geïnteresseerd in het werk dat hij deed in Kisangani. We spraken af, dat ik het centrum een keer zou bezoeken. Tot half december ben ik nu hier om mee te werken op de afdeling van de fysiotherapie en om polshoogte te nemen hoe we het centrum verder kunnen helpen. Een pracht job.

De situatie hier is in geen enkel opzicht te vergelijken met die in Nederland. Er is geen verplichte verzekering voor volksgezondheid. Mensen worden geacht hun eigen boontjes te doppen. Omdat zij niet voor zichzelf kunnen zorgen en er geen medische behandeling voor handen is, raken zij geïsoleerd en uitgerangeerd. Baby's die door geboortetrauma's mentaal of motorisch gehandicapt zijn, zijn een blok aan het been voor de ouders. In de grote gezinnen zijn de vaders en moeders druk bezig om de tien tot vijftien monden te voeden. Met een gehandicapt kind kunnen ze geen kant uit. Vaak zijn ze een reden tot echtscheiding. Maar ook volwassenen met verlammingen worden gestigmatiseerd en aan hun lot overgelaten. 

Misschien zijn ze wel behekst en brengen ze ongeluk! In het centrum Simama, dat Sta Op betekent, krijgen ze een menswaardig bestaan en worden ze professioneel behandeld. Er wordt hard aan gewerkt om die mensen een gevoel van eigenwaarde te geven.

Op 19 oktober 2017 overleed pater Martien, die het centrum bijna veertig jaar geleden heeft op gericht. Dit jaar was er een drukbezochte herdenkingsdienst voor hem. Die vond plaats in de door onze nationale bierbrouwer gesponsorde sporthal. Ik zou me dus in die 'Heinekenhal' op mijn gemak hebben moeten voelen, ware het niet dat ik voor de gelegenheid geacht werd een woordje te spreken en om het verstaanbaar te houden moest dat in het Frans. Er werden me enkele woorden in de plaatselijke talen Lingala en Swahili ingefluisterd. Het gehoor was vriendelijk genoeg om te zeggen, dat het heel goed gegaan was. Heb veel handen moeten schudden. Een vriendelijke albino man vol humor begroette mij met: "Wij tweeën zijn de enige blanken hier." 😀

Nergens heb ik een vitalere kerk meegemaakt dan hier. Het is een 'werkende kerk' die solidair is met rafelrand van de samenleving. Zij schaart zich onvoorwaardelijk aan de kant van de minderbedeelden en klaagt onomwonden de corruptie in de politiek aan. Dat zij hiermee niet de sympathie van Kabila en de zijnen oproept, neemt zij voor lief. Op zondagen zijn de straten leeg en zitten de kerken vol. De diensten in de grote kathedraal van de stad zijn een uitbundig feest. Deze vieringen bieden de gelegenheid om tenminste enkele uren een andere dimensie van de rauwe dagelijkse werkelijkheid te beleven. Ze worden druk bezocht. Er zijn in het weekend alleen al in deze kerk vijf diensten, waarbij nagenoeg alle plaatsen bezet zijn. 

Een veertig koppig gospelkoor zingt de sterren van de hemel. Stemmen die klinken als klokken. Ritmisch begeleid door inheemse Afrikaanse drums galmen de  gezangen door het enorme gebouw. Welluidende liederen in het Frans of in Swahili gaan door merg en been gaan en raken  rechtstreeks je ziel. De vieringen, die vol overtuiging de hemelpoorten bestormen, duren ongeveer twee uur. Ondertussen swingen tien misdienaars in witte gewaden op het altaar onvermoeibaar met de muziek mee. De parochianen, deinen lustig in de kerkbanken op de maat mee, klappen in de handen en zwaaien met hun armen. Het getuigt allemaal van een indringend beleefde devotie.


De collecte vindt, heel praktisch, plaats in plastic emmers, die voor bij het altaar worden geplaatst. Wie wil en kan brengt zelf zijn aandeel naar voren. Op die manier worden mensen die zich een bijdrage niet kunnen permitteren, ontzien.