Nieuwe berichten uit Kruger

Het heeft even geduurd vanwege de hier en daar haperende internet verbindingen, maar hier is dan toch weer een blogaflevering met de Krugeravonturen van Marjo en Liesbeth. Bertie, die na 14 dagen wildlife momenteel weer terug in Nederland is, blijft via haar foto's in het verhaal aanwezig. Vanwege een riante positie op de achterbank, die ze voor zich alleen had, heeft ze ruimschoots de gelegenheid te baat genomen om haar camera intensief naar links en rechts te gebruiken. Het resultaat mag er zijn. Enkele schitterende foto's van haar worden hier in verkleind formaat weergegeven. Om deze en nog een aantal andere foto's in groot formaat te zien, kunt u klikken op: de dropbox van Bertie.

Volgens Marjo is het Krugerpark bezoeken een rustpunt in zijn leven. Gebruik makend van de wifi-gelegenheid in een Wimpy bij Komatiepoort, meldt hij het volgende: 'We nemen de tijd om alles wat rustiger te observeren. Vanuit kamp Satara lukte dat uitstekend deze week. We zagen 10-tallen roodbekbufferwevers bezig met het bouwen van nesten. Ingenieus geconstrueerde broedplaatsjes van kleine doornige takjes, in het struikgewas verhoogd opgehangen, om de slangen en hagedissen buiten de deur te houden. Net zoals de gele wevers kolonie, die hun grasnestjes  aan het uiteinde van een heel dun takje bouwen tegen moordlustig gespuis op de begane grond dat hongerig aast op hun teer beminde broedsels.'

'De nesten van roodbekbuffelwever zijn zo groot als een ouderwetse Holllandse melkbus. In kamp Satara zijn tientallen nesten in een dode vijgenboom gebouwd. Daarmee droogt de boom in de loop der jaren totaal uit en op zekere dag valt hij verder zonder enige aanleiding om. Henny is daar een keer getuige van geweest en heeft er een blogaflevering aan gewijd, met de naam 'Er sterft een boom in kamp Satara'. Zo was dit hier ook het geval.' '

'Heb je de tijd om te observeren, dan zie je het volgende: 60 meter verderop staat een boom met een 5-tal nesten. Met veel geschetter maakt de nieuwe kolonie duidelijk dat zij daar ook willen gaan bouwen. Een aantal dagen is er veel rumoer. De nieuwkomers wordt het flink moeilijk gemaakt. Iedere bouw word vernield en elk nestje in aanbouw uit elkaar getrokken. Tot, na enkele dagen, de vrede klaarblijkelijk getekend is.'

'Na de 'toestemming' begint de grote verhuizing. Het nestmateriaal dat op de grond beland is wordt takje voor takje uit elkaar getrokken en naar de andere boom gevlogen. Zelf heb ik ook geprobeerd zo'n takje los te trekken en dat valt nog niet mee, zo stevig zit dat in elkaar. Na dat proces iedere dag een aantal uren gevolgd te hebben, kan ik bij deze verklaren, dat het vogelleven net zo ingewikkeld kan zijn als een mensenleven. Vogels lossen het naar mijn idee sneller en wijzer op.'

Bertie heeft op de achterbank oog voor het talrijke 'jongvee'. De vogels zijn bezig met het bouwen van nesten. Het grotere wild loopt al met zuigelingen door de bush. Marjo maakte al eerder melding van de geboorte explosie van impala's. Het is altijd opnieuw vertederend om te zien hoe pasgeboren groot-wild dappere pogingen onderneemt om op eigen poten te gaan staan. Meestal zijn ze nog relatief lang afhankelijk van moedermelk, de steun van de groep en het voorbeeld van de oudere dieren. Steeds weer valt ook op hoe zorgzaam die oudere generatie met het jonge grut omgaat. Dat geldt zelfs voor de krokodillen. De krokodillenbek is een geducht moordwapen, maar voor baby's vormt die wrede muil enige tijd een veilige kribbe.

Op de andere helft van de wereldbol is het nu hartje zomer. Er zijn dagen bij van 40 graden. Moeilijk voor te stellen misschien, maar in het Kruger zijn Marjo, Liesbeth en Bertie in de middag blij met een frisse plons in het zwembad. Daarna wordt naar goed Zuid-Afrikaans gebruik de braai aangestoken en opgepookt. Ondertussen neemt een tok, een kleurrijke vogel met een forse snavel, de ruitenwisser van de auto onder handen. Het dier ziet het rubber waarschijnlijk voor eetbaar aan. De schade valt mee. Ook wordt er een bezoek gebracht aan vrienden uit Amersfoort, Truus en Arend in Merloth park. Een bloemrijk park dat grenst aan het Krugerpark.
Altijd weer gezellig natuurlijk, Nederlanders met elkaar in den vreemde ....

Volgende keer meer Krugernieuws.

Wild dogs of hyenahonden?

In een eerdere blogaflevering maakte ik de vergissing om wilde honden in een adem te noemen met hyena's. Gerard Kaal, veterinair deskundig, wees me er terecht op dat het hierbij om twee verschillende diersoorten gaat. Een goede aanleiding om eens een blogaflevering te besteden aan het onderscheid tussen deze twee dieren en om te zien waar de verwarring vandaan komt.
Op de informatiepagina van Wikipedia wordt 'wilde hond' en 'hyenahond' gebruikt voor hetzelfde dier. De wilde hond lijkt uiterlijk wel wat op de hyena, maar hij is er niet echt nauw verwant mee.

Hyena's zijn biologisch meer verwant met katachtigen dan met hondachtigen. Meer informatie hierover is te vinden op de blogaflevering over hyena's. De wilde hond is een wilde hondachtige uit de orde der roofdieren. Zijn gelijkenis met onze huishond klopt ook al niet, want onze gedomesticeerde hond is namelijk meer verwant aan de wolf dan aan de Afrikaanse hyenahond.

De wetenschappelijke naam voor de Afrikaanse wilde hond of hyenahond is Lycaon pictus. Lyacon is een figuur uit de Griekse mythologie, die door Zeus in een (weer)wolf werd veranderd. Pictus betekent beschilderd of gevlekt.

Van Tjeerd de Wit kreeg ik samen met zijn Zuid-Afrikaanse groete, naar aanleiding van de wilde-honden-discussie een aantal fraaie foto's opgestuurd. Hij heeft die gemaakt in de buurt van Phabeni hek. Dankbaar maak ik gebruik van zijn fotogenieke bijdrage. Voor meer fraais uit Zuid-Afrika kunt u kijken op zijn fotostream.
Het treffen van een meute wilde honden is bijzonder, schrijft Tjeerd. Er leven er slechts zo'n 130 in het Krugerpark op 20.000 km2. Het totaal wordt geschat op zo'n 2500, verspreid over Zimbabwe, Zuid-Afrika, Tanzania en Zambia.

De soort wordt als bedreigd beschouwd. Het Wereld Natuur Fonds steunt een project ter bescherming van wilde honden in Zambia. Hierbij wordt onder andere voorlichting gegeven om dit roofdier van zijn slechte naam af te helpen. Ook moeten er verbindingszones komen tussen geïsoleerde natuurgebieden om inteelt te voorkomen. Klik hier voor een interessante video over dit project.

Wilde honden leven in groepen van soms meer dan 30 dieren. Daarvan plant alleen het dominante paar zich voort. Zij krijgen van alle hondachtigen de grootste worpen: tien welpen per nest is niet ongewoon. De hele groep jaagt - heel sociaal - gezamenlijk op prooi om de kleintjes te voeden. Volwassen dieren helpen mee met de zorg voor de jongen, onder andere door voedsel op te braken. De meeste welpen worden geboren aan het einde van de regentijd in een ondergronds hol. Meestal het verlaten hol van een aardvarken. De welpen zijn bij de geboorte blind en hulpeloos. Na een maand komen ze voor het eerst buiten het hol. Na negen weken gaan ze met de andere volwassen honden mee op jacht en na een jaar zijn ze volgroeid. Een jagende meute kan prooien bemachtigen die zeker tien keer zo zwaar zijn als zijzelf, zoals een gnoe of een zebra. Ze putten hun prooi uit en trekken hem dan naar de grond.

Afrikaanse wilde honden jagen gezamenlijk op hun prooi. Ze jagen voornamelijk in de schemering. Hun specialiteit is niet zozeer snelheid maar uithoudingsvermogen.
De troep achtervolgt een prooi en hapt naar de achterzijde en de flanken van het prooidier totdat deze uitgeput raakt. Katachtigen zoals de leeuw grijpen hun prooi bij de keel. Wilde honden bijten in de buik en rukken de ingewanden eruit. De prooidieren komen door shocktoestand om het leven. Dat lijkt wreder en kwaadaardiger, maar recent onderzoek toont echter aan dat hun slachtoffers sneller overlijden dan die van leeuwen en luipaarden.

De Afrikaanse wilde hond is een grote, gevlekte hond met een lang, slank lichaam en lange poten, grote afgeronde oren en een lange, volle staart. De kop is vrij kort en breed, met krachtige kaken. Hij heeft een donkerbruine tot zwarte vacht met onregelmatige roomkleurige, witte en geelbruine vlekken. Het vlekkenpatroon en de kleur van de vlekken verschilt zeer per individu, maar onder verwante dieren en dieren uit dezelfde regio zijn gelijkenissen te vinden. De staartpunt is bijna altijd wit en de snuit meestal zwart. Jonge dieren zijn meer zwart van kleur met verspreid enkele witte vlekken, vaak op de poten. Hun lengte is 80 - 110 cm, inclusief staart 150 cm en zij wegen 20 - 35 kg.

Zij vertonen na het ontwaken een merkwaardig 'hang-jongeren-gedrag'. Vroeg in de ochtend, soms ook laat in de middag, ontstaat er een soort 'samenkomstceremonie'.
De pubers scholen samen en vallen dan andere dieren lastig door om ze heen te cirkelen. Dieren die niet lastiggevallen willen worden sluiten tijdelijke vriendschappen met andere dieren, waarbij ook zij samenscholen in grotere groepen. Deze ceremonie draagt bij aan een efficiëntere jachtstrategie in de meute en zorgt voor het mobiliseren en verbinden van de individuele dieren in een jachttroep.

De Afrikaanse wilde hond wordt meestal niet oud: veel dieren sterven voor hun tiende levensjaar

Veel van deze 'wild-dog paspoortgegevens' zijn afkomstig van de Dierenbibiliotheek van het WNF.
De foto's zijn, zoals eerder vermeld, van Tjeerd de Wit.

Geschiedenis van het Krugerpark

In januari 2011 ging ik voor het eerst met Marjo naar het Krugerpark. Wij logeerden de eerste nacht in Het Protea Hotel vlak voor de poort van het Krugerpark die naar kamp Skukuza leidde. We kwamen daar in de namiddag aan en de volgende dag zouden we het park in gaan. Die volgende dag rijdt Marjo naar de ingang om voor de hele maand januari in te checken. De ingang ligt op loopafstand van het hotel en ik ga te voet.
Het eerste wat ik zie - nog voordat we het park in rijden - is een olifant die in een slootje langs de kant in de berm zijn dorst staat te lessen. Ik ben op slag verkocht.

Ik ben verrukt; dit is waar ik op gehoopt had. Ik wist niet wat ik moest verwachten, maar in ieder geval géén keurig aangelegd en aangeharkt park, waar de wilde dieren zich 'correct' en gedisciplineerd achter dranghekken ophouden. Ik maakte mijn eerste wild-life foto .... buiten de poorten van het Krugerpark! Ik wist, dit is echt, want de natuur houdt zich niet aan door mensenhand aangelegde grenzen.

Ik probeer het Krugerpark nog steeds te zien als een stukje ongerepte natuur. Maar dat is een wat geromantiseerde voorstelling van zaken en eigenlijk maar gedeeltelijk waar. In vervolg op de Overpeinzingen bij het Krugerpark van de vorige blogaflevering, sta ik deze keer stil bij de Geschiedenis van het Krugerpark.

Vanwege de toenemende jacht met steeds modernere wapens, ontstond eind negentiende eeuw de behoefte aan bescherming van de natuur in het algemeen en het wild in het bijzonder. De volksraad van de Zuid-Afrikaansche Republiek (Transvaal) verbood daarom de jacht tussen de Sabie- en de Krokodilrivier. President Paul Kruger had in 1898 de vooruitziende blik om het Sabie Wildreservaat in leven te roepen. Dat kwam er op neer dat een groot natuurgebied afgebakend werd. Er waren nederzettingen waar mensen woonden en er kwam heel veel wild voor. Van menselijk ingrijpen was verder nauwelijks sprake.

Kort daarop breekt de Tweede Boerenoorlog (1899-1902) uit. Van natuurbescherming komt weinig meer terecht. In 1903 - nadat Transvaal intussen na de verloren oorlog een Britse kolonie geworden was - werd de Britse majoor James Stevenson-Hamilton de eerste hoofdveldwachter van het gebied. Hij was een gepassioneerd natuurliefhebber en zette zich in voor de uitbreiding van het gebied. Jaar na jaar kwamen onder zijn leiding steeds meer gebieden bij het reservaat. In 1916 werd een spoorlijn aangelegd, waardoor het grote publiek het park gemakkelijker kon bereiken en het voor toeristen interessanter werd. Er mochten geen jachtsafari's meer gehouden worden. De nieuwe toeristen waren in plaats van met geweren, meer en meer uitgerust met camera's en filmtoestellen. Nieuw en populair in die tijd.

De Unie van Zuid-Afrika werd opgericht op 31 mei 1910, toen, na de Boerenoorlog, de overwonnen Zuid-Afrikaanse Republiek en de Oranje Vrijstaat werden samengevoegd met de Kaapkolonie en Natal.
Een derde mijlpaal werd bereikt in 1926, toen UZA-minister van Lande Piet Grobler besloot hier het eerste nationale park van Zuid-Afrika in te stellen. Het werd vernoemd naar een van de grondleggers van het park, Paul Kruger ( 1825 - 1904 ). Dat deze vijfde president van Transvaal geliefd was blijkt ook wel uit zijn koosnaam Oom Paul.
In 1961 werd de Unie de Republiek van Zuid-Afrika.

In de loop der jaren is er aan gewerkt om het natuurreservaat meer en meer toegankelijk en aantrekkelijk te maken voor de gestaag toenemende toeristenstroom. Geasfalteerde wegen en omheinde kampen om te overnachten droegen steeds verder bij aan het comfort, dat de meestal gefortuneerde bezoekers verwachtten van hun wildlife-experience. Gelukkig heeft het Krugerpark nog heel veel van zijn oorspronkelijke natuurlijke charme weten te bewaren. Dit in tegenstelling tot verschillende particuliere, privaat-parken, die er alles aan doen om zelfs de meest verwende ( lees: verveelde ) gasten ter wille te zijn. Tegen ( grove ) betaling worden er jachtpartijen in scene gezet, waarbij er enkele zebra's of ander argeloos wild wordt losgelaten bij een groep hongerige leeuwen. Ontaarde vertoningen vergelijkbaar met de decadente voorstellingen in het Colosseum uit de tijd dat het antieke Romeinse Rijk en haar beschaving in verval raakte.

Sinds enkele jaren is het park onderdeel van het grensoverschrijdende Groter Limpopo Oorgrenspark, waarin ook parken gelegen in Mozambique en Zimbabwe zijn opgenomen. Door op deze link te klikken, kunt u in sappig Zuid-Afrikaans iets te weten komen over de totstandkoming van dit grensoverschrijdend reservaat.